میانجیگری قطر فرصتی برای عربستان سعودی
محفل: وزیر خارجه قطر از کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس خواسته که با ایران مذاکره کنند او همین طور از آمادگی کشورش برای میانجی گری در امتداد برگزاری نشستی میان ایران و اعضای شورای همکاری خلیج فارس آگاهی داده است.
محمد بن عبدالرحمن آل ثانی وزیر خارجه قطر از کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس خواسته که با ایران گفت و گو کنند. او همین طور از آمادگی کشورش برای میانجی گری در امتداد برگزاری نشستی میان ایران و اعضای شورای همکاری خلیج فارس آگاهی داده است. وزیر خارجه قطر با تاکید بر این که کشورش معتقد می باشد این اتفاق باید رخ دهد، اظهار داشت که سایر اعضای شورای همکاری خلیج فارس هم چنین تمایلی دارند. اظهارات وزیر خارجه قطر در خصوص اینکه سایر اعضای شورای همکاری خلیج فارس هم چنین تمایلی دارند نشان میدهد که کم کم اجماعی در میان این کشورها در زمینه تعامل با تهران در حال شکل گیری است.
روابط کشورها در خاورمیانه بجای اینکه از منطق درونی و منطقه ای تبعیت کند، تا حد زیادی وابسته و متاثر از مناسبات قدرت در نظام بین الملل و مشخصا آمریکاست. این امر به ویژه در کشورهایی که از پشتوانه های مردمی بهره کمتری دارند بیشتر صادق است. این امر در سالهای اخیر و دوران حضور ترامپ در کاخ سفید نمود بیشتری داشت که رهبران تعدادی از کشورهای خاورمیانه اهتمام کردند خودرا برمبنای معیار و خواسته های ترامپ و همکاران وی تنظیم کنند.
واقعیت این است که ترامپ نه دیسیپلین سیاسی داشت و نه درکی از مقتضیات و پیچیدگی های دنیای سیاست و همین مورد موجب شد ظرفیت ها و امکانات آمریکا را در اختیار لابی های صهیونیستی قرار دهد. مناسبات قدرتی هم که در این سال ها در منطقه شکل گرفت منجر به یکه تازی های محمد بن سلمان در مناسبات منطقه ای شد.
گروگان گرفتن نخست وزیر لبنان، محاصره قطر، تداوم بمباران یمن و حذف و کنار زدن مخالفان داخلی همه و همه در سایه حمایت های بی شائبه ترامپ اجرائی شد. با این وجود شاید بتوان جهت دهنده سیاست های عربستان در این سال ها را ضدیت با ایران ارزیابی کرد. پس از ماجرای شیخ نمر و شهادت ایشان و حمله عده ای خودسر به سفارت این کشور عربستان در تهران، بن سلمان بهانه را برای قطع روابط با ایران فراهم دید. هر چند روابط سعودی ها با ایران در دهه های اخیر دوستانه و حتی مبتنی بر اصول همسایگی نبوده است، اما پس از این اتفاقات عملا سعودی ها شمشیر را از رو بسته و با حمایت هایترامپ از هیچ اقدام خصمانه ای مقابل ایران فروگذار نکردند. ایران در این سال ها بارها اصرار کرد که عربستان را دشمن نمی داند و برای گفت و گو اعلام آمادگی کرد با این وجود ریاض نه فقط دست دوستی ایران را پس زد، بلکه کوشش کرد ظرفیت های آمریکای ترامپ را هم مقابل ایران به کار بگیرد. در سالهای حضور ترامپ در کاخ سفید شخصیت های زیادی برای میانجی گیری بین ریاض و تهران اعلام آمادگی کردند با این وجود عربستان نیازی به تجدید نظر در مناسبات منطقه ای خود نمی دید. البته این یک سوی ماجرا بود. سوی دیگر ماجرا این بود که میزان وابستگی عربستان به آمریکای ترامپ آنقدر زیاد بود که عملا امکان ابتکار عملی در امتداد کاهش تنش از طرف سعودی ها متصور نبود.
سیاست دولت ترامپ منزوی سازی ایران در مناسبات منطقه ای و بین المللی بود بطوریکه می توان گفت انزوای تهران برنامه و محور اصلی سیاست های آمریکای ترامپ در این سالها بود. دولت آمریکا در این سال ها بارها کوشش کرد به اشکال مختلف ائتلاف های سیاسی اقتصادی و حتی نظامی مقابل ایران سازماندهی کند هر چند این ائتلاف ها بواسطه عدم شناخت از مناسبات منطقه ای با رفتن ترامپ به تاریخ می پیوندد.
حالا و بارفتن ترامپ و با حضور بایدن سیاست های آمریکا در منطقه هم خواه ناخواه دستخوش تغییر می شود. رهبران سعودی زودتر از دیگران تغییر شرایط را درک کرده اند و نرمال سازی مناسبات با قطر در همین چهارچوب قابل ارزیابی است. واقعیت این است که با رفتن ترامپ تداوم سیاست های چند سال اخیر دیگر قابل تداوم نخواهد بود. تا جایی که به ایران مربوط است عربستان به همراه متحدان منطقه ای و فرامنطقه ای خود هر چند اقدامات ایذایی فراوانی مقابل ملت ایران انجام داد ولی این اقدامات عملا راه به جایی نبرد و با شکست مواجه گردید. حالا با رفتن ترامپ و کاهش حمایتهای بیرونی انتظار می رود شاهد تغییراتی در روابط و رفتارهای کشورهای منطقه به ویژه عربستان باشیم. از همین شاید بتوان پیشنهاد میانجیگری وزیر خارجه قطر را متفاوت از پیشنهادهای میانجیگری دوره ترامپ ارزیابی کرد.
ایران همانطور که در دوره ترامپ از گفت و گو و تعامل استقبال کرد، با پیروزی بایدن هم با چشم پوشی از اقدامات مخرب مقابل ملت ایران دست دوستی به کشورهای منطقه دراز کرده است. شاید بتوان پیام توییتری ظریف پس از شکست ترامپ را پیامی واضح برای کشورهای منطقه ارزیابی کرد که اظهار داشت: «ترامپ رفت، ما و همسایگان مان باقی می مانیم. تکیه بر بیگانگان امنیت را به همراه نمی آورد و امیدها را ناامید می کند. برای همکاری در راه تحقق منافع مشترک برای ملت ها و کشورهای مان دست مان را به سمت همسایگان دراز می نماییم. همه را به گفت و گو دعوت می نماییم و آنرا تنها راه اختتام دادن به اختلافات و تنش ها می دانیم. با هم برای ساخت آینده ای بهتر برای منطقه».
عربستان سعودی اساسا در دوران پساترامپ ناچار است در مورد روابط و کنش های خود در منطقه خلیج فارس تجدید نظر کند و نخستین قدم در این تجدیدنظر در سیاستهایی است که جز هدر دادن سرمایه ها و منابع کشورهای منطقه دستاورد و حاصلی نداشت. پیشنهاد میانجیگری قطر می تواند راهکار خوبی دراین زمینه باشد.
منبع: mahfel110.ir
این مطلب را می پسندید؟
(0)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب