آیا شركای اروپایی برجام برای حفظ و احیای آن گام عملی برمی دارند؟
مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا اعلام نموده که این اتحادیه تعهدی محکم به برجام دارد و مدیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی بر لزوم احیای توافق هسته ای ایران در هفته های آینده تاکید کرده است حالا این سوال مطرح است که شرکای برجام چقدر حاضرند از گفتار درمانی فراتر رفته و گام عملی بردارند.
به گزارش محفل به نقل از ایرنا، به دنبال اجرای قانون اقدام راهبردی مجلس برای لغو تحریم ها، و آغاز غنی سازی ۲۰ درصدی طبق بند این قانون اتحادیه اروپا از این اقدام تهران ابراز نگرانی کرد. اقدامی که در چهارچوب ماده ۳۶ برجام و برای توازن بخشی به این توافق در دستور کار قرار گرفت و اجرایی شد. جمهوری اسلامی طی سال های اخیر در مقاطع مختلف کاهش تعهدات هسته ای خود بارها اعلام نموده است که این اقدامات برگشت پذیر است و درصورتی که طرفهای مقابل به تعهدات خود برگردند ایران هم تعهدات خویش را اجرایی خواهند کرد.
واقعیت این است که اروپا با این که همواره برجام را یکی از مهم ترین دستاوردهای دیپلماسی خود عنوان کرده، در اجرای تعهدات خود از حد حرف و وعده فراتر نرفته است. همین مساله اعتبار این مجموعه را نزد افکار عمومی ایران به شدت زیر سوال برده است. پس از اقدام ایران به غنی سازی ۲۰ درصدی، «جوسب بورل» مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا اعلام نموده که این اتحادیه تعهدی محکم به برجام داشته و به پشتیبانی از این توافق ادامه می دهد. او با تکیه بر اهمیت توافق هسته ای با ایران، برجام را عنصری کلیدی در ساختار عدم اشاعه هسته ای جهان دانست و عنوان نمود که برجام، دستاورد دیپلماسی چندجانبه است که به اتفاق آرا در قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت تصویب شده است.
چندجانبه گرایی محور یا هسته اصلی نظم بین الملل بعد از جنگ جهانی دوم بوده است، اما طی سال های اخیر نظام بین الملل چندجانبه گرا ازسوی بعضی از بازیگران آن بخصوص ایالات متحده خصوصا در دوره ترامپ تهدید شد و به جرات می توان اظهار داشت که هیچ کشوری به اندازه ایران از این قانون گریزی ترامپ و سکوت شرکای اروپایی برجام صدمه ندید.
جوسب بورل بدون اشاره به عدم پایبندی اتحادیه اروپا نسبت به تعهدات برجامی خود در قبال ایران با انتشار اطلاعیه ای غنی سازی اورانیوم با غلظت ۲۰ درصد در ایران را باعث نگرانی عمیق این اتحادیه دانست و ادعا کرد که در مقطع زمانی فعلی، این اقدام ایران تلاش هایی که با هدف تقویت فرآیند دیپلماتیک موجود انجام شده بودند را به مخاطره می اندازد هر چند مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا اذعان کرده که سرمنشأ این مشکلات، خروج آمریکا از توافق هسته ای بوده است.
حالا و با شکست ترامپ در انتخابات ریاست جمهوری، همه کشورهای عضو برجام همچون کشورهای اروپایی امیدوار هستند جو بایدن همانگونه که در رقابت های انتخاباتی بیان کرد بازگشت به برجام را در اولویت های خود قرار دهد. اهمیت و فوریت این امر تا حدی است که رافائل گروسی مدیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی روز دوشنبه ۲۲ دی بر لزوم احیای توافق هسته ای ایران در هفته های آینده تصریح کرد.
او در گفتگو با خبرگزاری رویترز گفته است: «روشن است که بحث سر چند ماه نیست. بلکه ما فقط چند هفته دیگر پیش رو داریم.» طی روزهای اخیر بعضی از نمایندگان اظهاراتی در خصوص اخراج بازرسان آژانس از ایران مطرح گردیده است هر چند بعدها مقامات ایران با روشنگری در باره سطوح مختلف بازرسیهای آژانس تاکید نمودند که مبحث اخراج بازرسان از ایران مطرح نیست با این وجود واضح است که این مساله واکنش گروسی را به دنبال داشته است.
به نظر می رسد مدیر کل آژانس این سخنان را خطاب به رئیس جمهوری جدید آمریکا بیان کرده است. جو بایدن به صراحت گفته است که راه بسیار دشواری در ارتباط با برجام پیش رو قرار دارد اما تاکید کرده که حل مسئله هسته ای ایران از اولویت های دولت او خواهد بود.
گروسی در بخش دیگری از این مصاحبه عنوان نمود که ایران به سرعت در حال حرکت به سمت غنی سازی ۲۰ درصدی اورانیوم است. او افزود زمانی که ایران این مسئله را آژانس اطلاع داد زمان اجرای آن مشخص نبود اما «اکنون ما در یک حقیقت تازه ای قرار داریم. فرایند [غنی سازی] شروع شده است و هر روز باید ببینیم چه میزان می توانند تولید کنند.»
مدیرکل آژانس با اشاره به اینکه ایران درباره خروج از پروتکل الحاقی بر مبنای مصوبه مجلس با عنوان اقدام راهبردی برای لغو تحریم ها به آژانس اطلاع رسانی نکرده، گفته که نمی تواند بر این اساس گمانه زنی کند. گروسی اظهار داشت که باید این قانون را جدی گرفت «زیرا، قانون است و به نظر می آید دولت ایران مصمم به پایبندی به آن است. »
گروسی درباره طرح کاهش دسترسی بازرسان این سازمان در ایران هم اظهار داشت که دوست ندارد ۲۱ فوریه از ایران بشنود که حضور بازرسان در ایران کاسته می شود. او با این وجود ابراز امیدواری کرد که تا این تاریخ «به نوعی توافق کمکی یا نقشه راه جهت اطمینان حاصل کردن از بازگشت تمام طرف ها به توافق هسته ای دست یابیم، فارغ از اینکه موضوعاتی مانند غنی سازی ۲۰ درصدی یا سانتریفیوژهای اضافه باید برطرف شوند».
در همین رابطه بهروز کمالوندی، سخنگوی سازمان انرژی اتمی ایران، اعلام نمود که بازرسان آژانس بین المللی انرژی اتمی از ایران اخراج نخواهند شد.
کمالوندی گفت چنانچه تحریم ها ضد جمهوری اسلامی لغو نشود، بر مبنای مصوبه اخیر مجلس، اجرای داوطلبانه پروتکل الحاقی در موعد مقرر متوقف می شود اما این به معنای اخراج بازرسان آژانس نیست
ایران ۲ سال بعد از خروج یکجانبه آمریکا از برجام گام هایی را تحت نظارت آژانس برای کاهش تعهداتش شروع کرد روز ۱۵ دیماه ۱۳۹۸، با صدور اطلاعیه ای آخرین گام کاهش تعهدات برجامی خویش را اعلام نمود که طبق آن، تهران دیگر هیچ محدودیتی در حوزه عملیاتی که شامل ظرفیت غنی سازی، درصد غنی سازی، میزان مواد غنی شده و تحقیق و توسعه نخواهد داشت و از این پس، برنامه هسته ای ایران فقط بر مبنای نیازهای فنی خود پیش خواهد رفت و همکاری با آژانس بین المللی انرژی اتمی هم طبق روال ادامه می یابد.
در هر صورت ایران در چند سال گذشته هزینه های زیادی بابت حفظ و حراست از برجام پرداخته است کاهش تعهدات برجامی هم در جهت حفظ این توافق است. اظهارات گروسی نشان داده است که زمان چندانی برای طرفهای برجام باقی نمانده و زمان به ضرر آنهاست. و حالا که دولتی درآمریکا بر سر کار آمده که حامی چندجانبه گرایی است دیگر پایبندی به سیاستهای یکجانبه گرایانه و مخرب آن موضوعیت ندارد و دلیلی هم ندارد اروپایی ها از ترس از تشر و تنبیه ترامپ را بهانه بی عملی خود در قبال برجام عنوان کنند.
منبع: محفل
این مطلب را می پسندید؟
(0)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب