سناریوهای كاخ سفید در تداوم تقابل با پكن
به گزارش محفل اگر ترامپ نخواهد با چین به سازش برسد مسیری جز نزدیك شدن به اروپا و برقراری موازنه و ایجاد جبهه قوی جهانی ندارد. انتخابی كه با عنایت به رویكرد فعلی ترامپ در قبال اروپای واحد هم كم هزینه تر از سازش با چین نیست.
شرایط سیاسی، اقتصادی و امنیتی جهان تا قبل از شروع بحران کرونا به شکلی پیش رفته بود که تقابل آمریکا و چین به سطح نگران کننده ای رسید، با این وجود خویشتن داری و ضریب بازدارندگی دو طرف تا حد زیادی فضا را در حوزه نرم حفظ کرد و مانع از رویارویی سخت پکن و واشنگتن شد.
پس از شیوع کرونا، ماجرا به شکل دیگری رقم خورد و آمریکا با سوء مدیریت در این بحران، زیان های بسیاری را بخصوص در حوزه اقتصادی و اشتغال متحمل شد. بر این اساس، سوال اصلی در شرایط کنونی این است که سرانجام این تقابل چه خواهد شد و آیا این جدال بزرگ به رویارویی سخت می انجامد یا خیر؟
به نظر می رسد که ترامپ و آمریکا دست کم به دو جهت تا دو سال آینده در عرصه مناسبات بین المللی و نقش آفرینی جهانی از چین عقب خواهند بود. نخست اینکه چین موفق شد با مهار شیوع ویروس کرونا ضمن حفظ ثبات در این کشور اثرات اجتماعی و روانی اپیدمی را هم مدیریت کند در صورتیکه این مساله در آمریکا به سمت یک بحران اجتماعی پیش رفته است. دوم اینکه؛ در اقتصاد که صدمه پذیرترین حوزه ناشی از شیوع ویروس کرونا بوده چین تقریباً به وضعیت مناسب قبلی بازگشته و موفق شده است با ترمیم ۵۰ درصدی افت ناشی از کرونا، رشد اقتصادی این کشور را به حدود ۴ درصد برساند.
موفقیت چین در مدیریت شرایط کرونا در حالی است که آمریکا در هر دو بخش (شیوع کرونا و افول اقتصادی) همچنان در شرایط بحرانی است و اثرات اجتماعی و سیاسی این روند هم هر روز بیشتر از گذشته بروز و ظهور میکند.
علاوه بر بحران کرونا، مبحث قتل «جورج فلوید» و اوج گیری اعتراضات ضد نژادپرستی باتوجه به در پیش بودن مبحث انتخابات ریاست جمهوری آمریکا و افزایش شدید رقابت های حزبی ضریب ناپایداری سیاسی را در این افزایش داده است. در چنین وضعیتی اعتراضات اجتماعی اخیر که حدودا به سراسر آمریکا سرایت کرده، سبب شده است که در خیلی از مناطق این کشور وضعیت فوق العاده اعلام گردد و همین مبحث حاکمان کاخ سفید را با شرایط بسیار سختی مواجه کرده است.
از سویی درگیرشدن ترامپ با سازمان های بین المللی و بخصوص سازمان جهانی بهداشت و همکاری نزدیک چین با این سازمان ها و کمک سخاوت مندانه پکن به کشورهای درگیر با شیوع ویروس کرونا در سراسر جهان، موقعیت آمریکا را تا اندازه ای زیادی تضعیف کرده است.
با این اوصاف؛ مهمترین اولویت ترامپ در شرایط کنونی موفقیت در انتخابات ریاست جمهوری است و برای تحقق این مهم حاضر است به هر اقدامی دست بزند. ترامپ برای موفقیت در انتخابات پیش رو راهی جز ترمیم وضعیت اقتصادی و مانور بر روی تنها دستاورد ریاست جمهوری اش که حالا در معرض نابودی است، ندارد. برای تحقق این مهم، نقش و تاثیرگذاری مثبت چین به سبب وابستگی و در هم تنیدگی شدید اقتصاد واشنگتن و پکن به یکدیگر اجتناب ناپدیر است.
ترامپ برای جذب چین چاره ای ندارد جز اینکه از موضع خود در قبال چین عقب نشینی کرده و با دادن امتیازات کلان به پکن به موقیعت قبلی و حتی بیشتر از آن بازگردد؛ البته چشم انداز پیش رو فعلا با این فرضیه فاصله دارد اما برای قضاوت نهایی در این خصوص هنوز زود است.
از طرفی اگر ترامپ نخواهد با چین به سازش برسد مسیری جز نزدیک شدن به اروپا و برقراری موازنه و ایجاد جبهه قوی جهانی ندارد. بسیار روشن است که انتخاب این مسیر باتوجه به رویکرد فعلی ترامپ در قبال اروپای واحد هم کم هزینه تر از سازش با چین نیست چونکه اختلافات شدید میان اروپا و آمریکا در موضوعات بنیادین بین المللی مانند پیمان آب و هوایی پاریس، برجام، مبحث ناتو، برگزیت و... هم مسائلی نیست که بسادگی قابل حل باشد.
عدم پذیرش دعوت ترامپ از جانب آنگلا مرکل صدر اعظم آلمان جهت شرکت در اجلاس سران جی ۷ که در صورت عدم لغو سریع اجلاس توسط ترامپ می توانست از جانب سایر اعضای اروپایی هم تکرار شود، نشانه روشنی از عمق اختلافاتی است که عموما به سبب اتخاذ سیاست یکجانبه گرایی از جانب ترامپ و تحقیر اروپا شکل گرفته است.
ترامپ با انتخاب هریک از دو مسیر فوق چاره ای ندارد جز آن که از سیاست یکجانبه گرایی که طی نزدیک به ۴ سال قبل به صورت افراطی پیگیر آنرا بوده جدا شود و مسیر چند جانبه گرایی را در پیش بگیرد. تغییر فاز ذکر شده به صورت طبیعی صدمه های جدی و اجتناب ناپذیری را برای آمریکا در عرصه مناسبات بین المللی به دنبال خواهد داشت و به صورت جدی هژمونی این کشور را دستخوش تاثیرات منفی خواهدنمود.
در صورتی که ترامپ با انتخاب یکی از گزینه های فوق- تغییر موضع در مقابل چین یا نزدیک شدن به اروپا بتواند شرایط خویش را بهبود بخشد و در انتخابات آتی ریاست جمهوری موفق شود چاره ای جز اتخاذ سیاست چندجانبه گرایی در دوره بعدی ریاست جمهوری ندارد.
حضور «جو بایدن» دموکرات در کاخ سفید هم به صورت طبیعی باعث فاصله گرفتن از یکجانبه گرایی و اتخاذ رویکرد چندجانبه گرایی خواهد شد. بر این اساس؛ برنده اصلی این بازی چین است که توانسته موقعیت داخلی، منطقه ای و بین المللی خویش را برای ورود به شرایط پساکرونا در مقابل سایر بازیگران اصلی در نظام بین الملل تقویت کند.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب