دستیار رییس جمهور:
جهش تولید به نهضت مردمی نیاز دارد
به گزارش محفل، دستیار رییس جمهور در امر مردمی سازی دولت اظهار داشت: تولید در اقتصاد به منزله تقویت بنیه است. این بحث تمدن سازی که رهبر انقلاب خصوصاً در بیانیه گام دوم تبیین فرمودند، پایه ی رسیدن به آن، اقتصاد است. اگر ما در این مسئله بتوانیم سرآمد بشویم و یک اقتصاد مقاومی داشته باشیم، کم کم بحث های تمدن سازی ما اوج می گیرد.
حضرت آیت الله خامنه ای، رهبر انقلاب اسلامی در پیامی به مناسبت شروع سال ۱۴۰۳، سال جدید را سال «جهش تولید با مشارکت مردم» نام گذاری کردند: «اگر ما بخواهیم جهش تولید داشته باشیم، بایستی اقتصاد را مردمی نماییم، باید پای مردم را به عرصه ی تولید به نحو محسوسی باز نماییم، موانع حضور مردم را برطرف نماییم. در بخش مردمی ظرفیّتهای بزرگی وجود دارد که... بایستی فعّال بشود، باید از آنها به نفع کشور و به نفع مردم استفاده بشود.» ۱۴۰۳/۰۱/۰۱
به گزارش محفل به نقل از ایسنا، رسانه KHAMENEI.IR به همین مناسبت در گفت و گو با سید احمد عبودتیان، دستیار رییس جمهور در امر مردمی سازی دولت، اهمیت و راهکارهای ایفای نقش مردم در تولید کشور را بررسی نموده است.
تقریباً همه عناوینی که رهبر انقلاب اسلامی از سال ۱۳۸۷ تا الان برای شعار سال انتخاب نموده اند اقتصادی بوده است و در هشت سال قبل نیز بصورت خاص بحث تولید را مطرح کرده اند، از نظر شما اهمیت مسئله تولید چیست؟
رهبر انقلاب اسلامی مسئله ی اصلی کشور را مسئله ی اقتصاد می دانند. در آغاز انقلاب جنگ تحمیلی مسئله اصلی بود، بعد تهاجم فرهنگی و جنگ نرم بود و الان اقتصاد است.
اولاً ایشان تبیین می کنند که جنگ و مسئله ی اصلی ما چیست، در چه میدانی داریم مبارزه می نماییم. ثانیاً این که ایشان چرا تولید را انتخاب می کنند، یک نکته ی خیلی مهمی است. نکته اول این که تولید بستر حرکت عمومی است. شما در چرخه ی اقتصاد، تولید را دارید، توزیع را دارید، تامین منابع را دارید، صادرات دارید، موارد مختلف دیگری دارید. ولی آن چیزی که عموم مردم می توانند وارد بشوند و قابل فهم برای عموم است، تولید است. چون انتخاب شعار سال توسط رهبر انقلاب درحقیقت ایجاد یک نهضت و دعوت عمومی است.
شما وقتی دعوت عمومی می کنید، طبیعتاً نمی توانید یک امر تخصصی را مطرح کنید. ایشان بجای این که بیایند یک امر تخصصی در یک حوزه ی خاصی را، نشانه گذاری کنند، یک امری که بستر حرکت عمومی باشد را انتخاب کردند؛ هر مرد و زن، هر سن، هر شغل، هر اقتضای تحصیلی، هر اقتضای جغرافیایی با تولید آشناست.
یک بحث تخصصی مثل توزیع، قابلیت انجام توسط عموم ندارد، ولی تولید را همه می فهمند، یک خانم خانه دار می فهمد تولید چیست، یک آدم بازنشسته متوجه می شود، یک نوجوان و دانش آموز هم می فهمد تولید چیست. این ها از شگردها و ظرائف هدایت عمومی جامعه است.
نکته ی دوم این که یکسری مباحث اقتصاد، مباحث اختلافی است اما تولید قدر مشترک همه است، کسی روی تولید نمی تواند ایراد بگیرد، اتفاق نظر غالب کارشناسان روی این بحث است.
بحث دیگر رابطه ی مستقیم تولید با مهار تورم، معیشت مردم، تولید ثروت و افزایش اعتبار و قدرت پول ملی است. تمام این ها مؤلفه هایی است که تولید سرچشمه یا عامل و رکن اصلی آنهاست. مسئله تولید، بازار را از تکانه های بیرونی و خارجی مصون می کند. شما فرض کنید یک سال دیگر، دو سال دیگر، یک جریاناتی بیاید و تحریم شدیدتر بشود، آن چیست که اقتصاد را مصون و بیمه می کند؟ تولید در اقتصاد به منزله ی تقویت بنیه است. این بحث تمدن سازی که رهبر انقلاب خصوصاً در بیانیه گام دوم تبیین فرمودند، پایه ی رسیدن به آن، اقتصاد است. اگر ما در این مسئله بتوانیم سرآمد بشویم و یک اقتصاد مقاومی داشته باشیم، کم کم بحث های تمدن سازی ما اوج و شدت می گیرد.
شما دستیار ویژه ی رییس جمهور در بحث مردمی سازی دولت هستید، این بخش در تحقق شعار امسال چه کارهایی می تواند انجام بدهد؟
اول ببینیم این نهاد چگونه شکل گرفت. رهبر انقلاب بطور مشخص از شروع دهه ی ۹۰، به جریان خودجوش مردمی و آتش به اختیار اعتباربخشی کردند که اینها پیشران بشوند و بتوانند حرکت عمومی را رقم بزنند. در جریان کمک به مردم حادثه دیده در بلایای طبیعی، در عرصه فرهنگ مثل جشنواره عمار، در عرصه مدافعین حرم و... حرکت مردمی را شاهد بودیم و هستیم.
بدین سبب ظرفیت مردمی هست، آن وقت ما نیاز داریم به یک ستاد تسهیل گر در حاکمیت که دولت می باشد. مردم صف و میدان دارند و دولت ستاد است. دولت باید توان مانع زدایی داشته باشد، تسهیل گری داشته باشد، فهم این مسئله را داشته باشد. راه حل ورود مردم در عرصه ی تصمیم سازی، تصمیم گیری و در عرصه نظارت و اجرا و اقدام را باید به فرمول تبدیل نماییم، مردمی بودن کافی نیست. به خاطر این مسائل بود که رییس جمهور محترم، حجت الاسلام رئیسی به فکر تأسیس این نهاد افتادند.
ما دیدیم هر چه جریان های مردمی زیادتر می شوند، جوشش ها زیادتر می شود، بالاخره با دعوتی که رهبر انقلاب در بیانیه داشتند، باید ظرفیت سازی اتفاق بیفتد. شما وقتی می خواهید یک امتی را حرکت بدهید، نیاز به حلقه میانی دارید.
رهبر انقلاب سال ۱۳۹۸ فناوری حرکت عمومی را به مسئله ی حلقه های میانی گره زدند، حلقه های میانی داشت شکل می گرفت و زیاد می شد اما می خوردند به یک سدی به نام دولت. دولت آمد گفت من این سد را می شکنم، حداقل بنای این را دارم. با یک مختصر ساختاری، شاید چند ده نفری، یک نهادی در ریاست جمهوری به وجود آمد تحت عنوان ستاد «مردمی سازی دولت»، اینها کارشان همین مانع زدایی است. اولاً جریان مردمی بتواند راحت اتصال پیدا کند. ثانیاً آن بدنه ی دولتی هم تقویت بشود به آن پشتیبانی مردمی.
در اینجا نیاز به یک واسطه بود که رسالت ما حدودا همین است. سال قبل زیرساختی فراهم گردید، حدودا یک سال و نیم پیش اتفاق افتاده است. البته پارینه هم رهبر انقلاب در تبیین شعار سال، بحث مردمی سازی اقتصاد را مبسوط بیان فرمودند ولی خب ما نتوانستیم در این یک سال به آن برسیم. امسال چون در عنوان شعار هم آمد، بالاخره مفاهمه ی بیشتری در سطح مسئولین بوجود آمد، الحمدلله اقبال شده و ما بحث اصلی مان این است که هم در عرصه های تخصصی، هم در عرصه های عمومی، این فضا را تسهیل گری بیشتری بکنیم، بسترسازی بیشتری بکنیم، این گفتمان را بیشتر بتوانیم جا بیندازیم. چون ما اگر نتوانیم این گفتمان را چه در میان مردم و چه در میان مسئولین ایجاد نماییم، خب شعار محقق نمی شود.
جهش تولید با مشارکت مردم آیا به مدلول نفی بنگاه های بزرگ اقتصادی یا به مدلول دولتی سازی اقتصاد است؟ این مردمی کردن تولید به چه معناست؟
اصلاً و ابداً اینها با هم تناقض ندارند. ببینید ما اصل ۴۴ اقتصاد ایران را سه بخش می دانیم. اقتصاد دولتی که زیرساخت ها و صنایع مادر هستند. اقتصاد خصوصی و بخش خصوصی جایی است که سرمایه دارد. یک کسی که یک شرکت بزرگ دارد، یک تشکیلاتی دارد، این مبتنی به یک ظرفیت و سرمایه ی عظیم است، این هم باید در میدان بیاید. یک بخش هم بخش خرد است، سرمایه اش اندک است ولی نیروی کار است، فکر دارد، خلاقیت دارد. این هم الگو دارد حالا چه با تعاونی چه با غیر تعاونی. البته ظرفیت قانونی اش تعاونی است.
این سه بخش باید متناسب با هم حرکت کنند. افقی که در برنامه ی قبلی دیده شد، که البته نرسیدیم به آن، ۲۵ درصد اقتصاد باید مردمی بشود. تفاوت این دو بخش این است. ما حتما نیاز به بخش خصوصی داریم. کسانی که سرمایه دارند، ظرفیت دارند و می توانند پای کار بیایند و الان هم شرکت های بزرگ دارند، کارخانجات دارند، تولیدی های بزرگ دارند.
وقتی ما حرف از جهش تولید می زنیم، آن هم در دهه ی ۹۰ که به اذعان آمارها، توقف تولید داریم، رشد تولید محسوسی نداریم، در یک دوره ای رکود داشتیم، وقتی شما به یک رکود رسیدید حالا دیگر با یک امر عادی کار جلو نمی رود. یک کار مضاعفی باید انجام بدهید.
این جهش تولید ممکن نیست مگر با افزایش تعداد کنش گرها. باید توده مردم وارد بشوند. این که بطورمثال ۱۰ درصد، ۲۰ درصد، ۳۰ درصد فعال اقتصادی بیایند کار کنند، یک بهبودی اتفاق می افتد ولی ما شاهد جهش نیستیم. رهبر انقلاب به جهت اینکه ما زودتر بتوانیم به تعبیری این پیچ را رد نماییم، تقاضایشان از ملت این است که باید همه بیایید در میدان که در این صورت جهش تولید اتفاق می افتد.
به عنوان مثال در دوره ی کرونا، مگر کارخانه ی تولید ماسک نداشتیم؟ کارخانه ی تولید محصولات ضدعفونی کننده نداشتیم؟ داشتیم ولی کفایت نمی کرد. وقتی بیماری فراگیر شد مثل الان که اقتصاد فراگیر است، مشکل دارد ایجاد می کند، ضربه می زند به سرمایه ی اجتماعی کشور، اینجا دیگر ما نمی توانیم منتظر باشیم یک کارخانه تولید خودش را بطورمثال دو سه برابر کند. باید مسئله را ساده سازی نماییم، اگر نهضت مردمی تولید ماسک و مواد ضدعفونی کننده اتفاق نمی افتاد، قیمت ماسک به زیر هزار تومان نمی رسید. پس اینها یعنی بنگاه های بزرگ اقتصادی و مردمی کردن تولید با هم تناقض ندارند. در دوره ای که ما در فشار اقتصادی هستیم، همین سیاست جواب می دهد، اما زمانی که کشور به یک نقطه ی تعادلی برسد، آن وقت الگوی خاص خودش را دارد.
نقش و جایگاه دولت در نهضت مهمی که می فرمایید چیست؟ چه برنامه هایی باید داشته باشد؟
نخستین مطلبی که دولت باید نسبت به آن اهتمام داشته باشد، فهم مسئله است. ریاست جمهوری یک تعریفی کردند که وظیفه ی دولت این است که حضور مردم را در تولید تسهیل کند؛ شاه بیت مسئله همین است. نکته اول فهم صحیح از موضوع و ارائه ی راهکارهای ساده و عملی است.
نکته ی دوم گفتمان سازی است. خود دولت باید در بحث گفتمان سازی پیشران باشد، البته با کمک نیروهای نخبه ی مردمی. بحث پشتیبانی از حرکت ها و فعالیت ها که دیگر محدودیت ندارد. دولت هر جوری می تواند از هر حرکتی حمایت کند. یک مسجدی یک کاری را آغاز نموده و تسهیلات می خواهد، دولت تسهیلات بدهد. استاندارد را باید ساده بگیریم. در توزیع و توانمندسازی کمک و مشاوره بدهیم. تمام ظرفیتهای تخصصی ما در وزارتخانه ها و بخش های اقتصادی کشور، باید به کمک این حرکت مردمی بیاید. بحث مشوق های قانونی، بحث کمک کردن به واردات مواد اولیه ای که نیاز دارند. برخی از قوانین دست و پاگیری که ما داریم، تعدادی از مجوزهایی که بی جهت در مقیاس های بزرگ گذاشتیم و یک تولید خانگی نمی تواند آن استانداردها اجرا نماید.
نکته ی بعد، طراحی فرمولهای عملی و قابل فهم عمومی و میدان های حضور برای آحاد مردم است. ببینید همین مثالی که در ماجرای کرونا زدم اگر آن بستر ایجاد نمی شد مردم مجوز و امکان تولید پیدا نمی کردند. یک بحث مهم دیگر، نظارت دولت می باشد. البته همین نظارت را در بخش تولید و توزیع، می تواند از خود مردم کمک بگیرد ولی نمی توانند رها کنند. پس دولت هفت هشت تا نقش کلیدی و جدی در این قضیه دارد.
در حوزه نقش آفرینی مردم در اقتصاد، نمونه های بسیار خوبی داریم. در منطقه ی هیدج در ابهر استان زنجان، نزدیک ۲۰ هزار نفر، آن منطقه را به قطب تولید کفش تبدیل کردند. مردم بصورت فامیلی کارگاه زدند، همسایه، همکار، بازنشسته، همه در این کار وارد شدند. حدود ۲۵۰ واحد تولیدی شکل گرفته در یک شهرستان و چقدر مهاجرت معکوس اتفاق افتاده است. روزی ۱۵ هزار جفت کفش دارد تولید می شود.
در ممقان آذربایجان شرقی نخودچی تولید می کنند. ۱۳۰۰ کارگاه فعال شده و هر کدام سه چهار کارگر دارد. بیشتر کارگاه ها خانوادگی است. صد هزار تن نخودچی دارد تولید می شود، ۴۰ درصد برای بازار داخلی و ۶۰ درصد آن برای صادرات است. باز یکی دیگر از نقشهای دولت تسهیل در امر صادرات است که ما در این زمینه ها مسئله داریم. الحمدلله رویکرد دولت هم به این سمت رفته و دارد این مسئله را انجام می دهد.
یک منطقه ای در اصفهان، نان سالم را با آرد کاملی که حالا هم جوانه و هم سبوس است، تولید کردند، ۲۵۰ کارگاه کوچک طبخ نان و تولید نان درست کردند، هم استان خودشان و هم استانهای اطراف را دارند پوشش می دهند. حدود پنج هزار نفر از جمعیت آن منطقه اشتغال پیدا کردند. وقتی پنج هزار نفر در ۲۵۰ کارگاه با هم چرخه می شوند، این کارگاه نیاز آن کارگاه دیگر را برطرف می کند، مشکل کارگر یکدیگر را برطرف می کنند، مشکل سوخت را حل می کنند، این چرخه شدن خیلی موضوعیت دارد. روزی ۳۰۰ هزار قرص نان را در منطقه دارند تولید می کنند.
لتگاه در شهرستان بهار استان همدان، ۲۰۰ واحد جوراب بافی دارد که با همین چرخه است. هشت میلیون جفت جوراب تولید می کنند، ۳۰ درصد جوراب کشور را تامین می کنند. خب حالا شاید بعضی ها بگویند اینها چیزهای کم اهمیت است. از اینها آغاز می شود و به قطعات صنعتی هم ما می رسیم. ما با همین کار می توانیم مسئله ی تولید خودرو را حل نماییم، در جایی نشان داده شد که چگونه ساخت قطعات خودرو موجب کاهش قیمت خودرو می شود.
ساروج در رزن همدان دارند با همین الگو کوله پشتی تولید می کنند. محمدآباد میامی سمنان تولید پیراهن دارند. در حدود ۱۳۰۰ خانوار مشغولند که خیلی هایش مهاجرت معکوس بوده است، اینها ۱۵۰ کارگاه تولیدی پیراهن راه اندازی کردند. یک روستای ناحیه ی بروجرد است، خیارشور تولید می کنند. در کهک قم قطب تولید کاپشن درست شده است. در اردکان، قطب محصولات کنجدی و ارده و اینها درست شده است. شهرک مبل در یکی از مناطق استان گلستان نزدیک آق قلا راه افتاده است.
هسته های ایجاد خیلی از این کارگاه ها، مسجدی یا خانوادگی است، این نکته مهمی است. بطورمثال جلسه قرآن بوده، ۳۰ نفر با هم فکر کردند، یک سرمایه ی اولیه هم گذاشتند، دولت هم تسهیلات داده، یک تولیدی را درست کردند. این همان نگاه نهضتی است، توقع رهبر انقلاب این است که کسی خودش را بی نسبت با تولید نداند. اگر من کار بلدم، به یک نفر دیگر آموزش بدهم. در زمان قدیم می رفتیم در یک مغازه ای شاگردی می کردیم، نجاری یاد می گرفتیم، برق کاری یاد می گرفتیم. الان قوانینی آمده که آن نوجوان را شما به آسانی نمی توانید به کار بگیرید. خب این قوانین کار دولت می باشد، باید تجدیدنظر کند، اینها مانع توانمندسازی است. یک کارگاهی تولید مواد غذایی به وجود آورده اما توقع داریم استانداردش را آن مجموعه ی غذا و دارو تعیین کند، در صورتیکه بقیه شان صنف دارند، بطورمثال یک رستوران صنف کباب پز دارد، نظارت می کند. ولی ما آنجا که تولید خانگی بخواهد اتفاق بیفتد، ارجاعش می دهیم به سازمان غذا و دارو. اینها آن ظریف کاری هایی است که دولت باید در آن نقش آفرینی کند.
تقریباً در این یک سال و نیمی که دارید فعالیت می کنید مهم ترین مانع مردمی سازی را چه می دانید؟
نخستین مانع، مقررات دست و پاگیر و زائد و در رتبه بعد بحث فهم بدنه ی کارشناسی دولت می باشد. ما در رده ی اصلی الحمدلله مشکل نداریم ولی باید در لایه های مختلف این مسئله فهم بشود. خب حالا تلاش هایی شده و پیشران این گفتمان سازی هم رهبر انقلاب هستند.
یک حلقه ی مفقوده هم داریم، در یک سری از حوزه ها حلقه ی میانی نداریم. یک مثال خیلی ساده عرض می کنم. الان همه ی ما دلمان می خواهد برای غزه یک کاری بکنیم ولی نمی دانیم، راه نداریم. بر طبق عاطفه ی انسانی و ایمانی می خواهیم یک کاری بکنیم، ولی نمی توانیم. یک گروه خیریه ای دیدم با بومی های منطقه ارتباط گرفته، دارد پول جمع می کند، کار خورانیدن و طبخ را تحت عنوان تکیه ها انجام بدهند.
در منطقه ی دشت شاهی در بلوچستان، پیش از ایّام سال جدید آب گرفتگی و سیل صورت گرفت. مردم دوست داشتند برای هم وطن هایشان یک کاری بکنند. گروههای جهادی و گروههای مردمی رفتند مسئله را پیدا کردند. گفتند راهکار مشکل بطورمثال این روستا این است که پل بازسازی بشود. در منطقه ی دیگر بطورمثال دام مردم از دست رفته، باید در این قسمت کمک بشود. گروه هایی که می روند، تمرکز می کنند، مسئله را می شناسند، راه حل برایش پیدا می کنند و نه این که خودشان انجام بدهند، می آیند با مردم حرف می زنند با رسانه های کوچک خودشان و به مردم توضیح می دهند اگر می خواهید بطورمثال در این منطقه در بلوچستان این مشکل حل شود، مردم کمک کنید یا اینجا نیروی اجرائی می خواهیم یا اینجا امکانات می خواهیم. ما الحمدلله در فرهنگ اجتماعی حلقه ی میانی زیاد داریم، باید حلقه های میانی بر روی اقتصاد تمرکز کند و بگوید برای تولید این اتفاقات باید بیفتد، این آموزش ها، این مطالبه گری ها اتفاق بیفتد. بدین سبب این حلقه های میانی یک بحث جدی است و از الزامات این حرکت است.
ما یک فراخوانی داریم با عنوان «ایده های مردم برای تحقق مشارکت در جهش تولید»؛ اگر شما بخواهید خودتان در این فراخوان شرکت کنید، چه پیشنهادی را مطرح می کنید؟
ببینید حالا ایده ی خاصش یک بحث است. آن چیزی که در این ایده ها مطلوب است دو چیز مهم می باشد. اول این که ایده هایی مؤثر است که قابلیت فراگیری داشته باشد. دوم این که آسان سازی شده باشد. هرگونه پیچیدگی، هرگونه تخصص گرایی در حرکت نهضتی مضر است. ما یک وقت بطورمثال یک مسئله ی خاص را روی میز می گذاریم، بطورمثال بحث اقتصاد دریا، یک عده ای نخبگان می آیند و نظر میدهند، این باید باشد و مسئله ای نداریم.
امسال ما سه تمرکز کاری برای خودمان دیدیم. یکی مسئله ی حوزه ی امنیت غذایی است که حدودا عامه ی مردم همه این را می فهمند. ظرفیتش هم هست. فرماندار طبس به من می اظهار داشت که ما استخراج کردیم که روزانه چقدر مصرف تخم مرغ داریم، چقدر مصرف مرغ داریم. گفتیم ما اگر یک روز دور منطقه طبس بسته شود، چه کار باید بکنیم؟ آمدیم گفتیم این قدر مرغ می خواهیم، این قدر تخم مرغ می خواهیم. اگر ما بتوانیم در ۱۰ قلم اساسی سفره ی مردم، همین اتفاق را استانی ببینیم، یعنی شما حساب کنید چه امنیتی در بحث غذا ایجاد می شود.
نکته ی دوم که یک مقداری بواسطه ی که در بنیاد خاتم بودیم و تجربه اش را داریم، بحث اقتصاد فرهنگ است. یک قلمش نوشت افزار است که رهبر انقلاب خیلی عنایت دارند. البته به اسباب بازی و به پوشاک و اینها هم می رسد همین مسئله جریان اقتصاد فرهنگ.
بحث سوم هم که الان کسری کشور است و الحمدلله سازوکارهایی در دولت برایش ایجاد شده، تولید انرژی است. این انرژی خورشیدی که الان هم با فضا و جغرافیای کشور هماهنگ است، هم بخش عمده ای از نیازمندها و مددجوها آمدند، هم وزارت نیرو ابتکارش را دارد و پای کار آمده، یک تسهیلاتی هم برای این کار تعریف شده است. این دو سه حوزه را در ذهنمان پیش از سال بود که کلید بزنیم.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب