در همایش ملی مسجد و نظم اجتماعی در ایران مطرح شد؛
مسجد جایگاهی برای بازاندیشی حوزه اندیشه و مطالبات اجتماعی
به گزارش محفل، آزاد ارمکی بیان داشت: مسجد امروز بازاندیشی حوزه اندیشه و مطالبات اجتماعی است. اگر این فضا وجود نداشت خیلی کارها را نمی توانستیم انجام دهیم.
به گزارش محفل به نقل از مهر، همایش دو روزه مسجد و نظم اجتماعی در ایران درحال برگزاری است. پنل مسجد اجتماعی و حکمرانی فرهنگی از سلسله نشست های همایش ملی مسجد و نظم اجتماعی در ایران در ابتدا با سخنان مدیر پنل محمد تقی آزاد ارمکی شروع شد.
آزاد ارمکی در این جلسه اظهار داشت: مسجد یکی از اساسی ترین موضوعات و نهادها و فضای میدان فرهنگی و اجتماعی است که در عرصه اندیشه به آن نپرداختیم.
وی افزود: ما در مسجد به عنوان فضای کاملا دینی و میدان مذهبی مفروضاتی داریم که در این همایش به آن پرداخته می شود. ما در دوره ی جدید بازگشت به مسجد به سبب اضطرار فقدان نهادهای مدنی دیگر کردیم. اتفاقی در دوره تاریخی زمان انقلاب افتاد و چون خوب آنرا نشناختیم فکر می نماییم مسجد و مسجدی ها در زمان حال مشکل دار هستند.
آزاد ارمکی بیان داشت: مسجد امروز بازاندیشی حوزه اندیشه و مطالبات اجتماعی است. اگر این فضا وجود نداشت خیلی کارها را نمی توانستیم انجام دهیم.
وی با تأکید بر این که مسجد یک کانون و نهاد و پاتوقی است که برای بازاندیشی فرهنگی و اجتماعی مؤثر است، اضافه کرد: مسجد در حیات فرهنگی اجتماعی مؤثر واقع شده است. پیوستگی مسجد با حوزه، با دانشگاه، با امامزادگان و این امور بسیار مورد توجه است. مسجد با دو گانه «خدا، جامعه» عمل می کند. ما باید این دو گانه را در سطح جامعه سامان می دادیم. تنها جایی که ما این درهم تنیدگی را شاهدیم در رمضان و اربعین بوده است. اما در بقیه زمان ها این دوگانه را منفک شده از هم می بینیم. یعنی زیست اجتماعی و خدا باهم جدا هستند. مسجد ظرفیت درهم شدگی خدا و جامعه را دارد. و ما از این منظر به مسجد توجه نکردیم که دو امر منفک شده را با هم تلفیق می کند.
عضو هیأت علمی دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران با بیان این که ورودی و خروجی های مسجد قابل اعتنا هستند، اظهار داشت: مسجد پاسخ خوبی به سکولاریزم در حوزه دینی می دهد و از آنجا که افرادی با سطوح متفاوت به مسجد می آیند می تواند جایگاه ویژه ای داشته باشد. عموم جامعه ما مسجدی هستند و می تواند آشتی خدا و جامعه در مسجد رخ دهد.
وی در آخر اظهار داشت: قرار بود مسجد محل تجمیع تکثر گروههای اجتماعی شود اما اگر ما به مسجد سویه های جدید مانند بسیج بدهیم ممکنست بازدارنده باشند.
چهار رویکرد درباب احیای مسجد
در ادامه این همایش میثم فرخی عضو هیأت علمی دانشکده رفاه با مقاله ای با عنوان رویکرد های مطلوب خط مشی گذاری حکومت پیرامون مسجد در جمهوری اسلامی به عرضه پرداخت و اظهار داشت: رویکرد های زیادی در رابطه با دخالت دولت در عرصه فرهنگ داریم شامل رویکرد خادمانه، حمایتی، و ….
وی افزود: سیاستگذاری در عرصه مسجد جنسش متفاوت از عرصه های دیگر است و خصوصیت های مسجد دارد که چالش های آن در عرصه های دیگر وجود ندارد. امر دیگر و مهم پشتوانه مردمی داشتن نهاد مسجد است که پیش از انقلاب تا پس از انقلاب ادامه داشته و مسجد با فضای جامعه ما هم راه است.
فرخی با بیان چهار رویکرد درباب احیای مسجد اظهار داشت: ما چهار رویکرد متفاوت برای احیای مسجد داریم. رویکرد های حمایتی، ضمانتی، نظارتی و اقتضایی را در مسجد میتوان داشت. در رویکرد حمایتی ما باید تلاش هایی را در عرصه مساجد انجام دهیم. صنف شناسی و گونه شناسی داریم تا مساجد بین راهی داریم تا مسجد جامع شهر تا مسجد بازار و محله که هر کدام شرایط و اقتضایات خودشان را دارند. حاکمیت هم دراین زمینه می تواند مساعدت هایی را انجام دهد.
عضو هیأت علمی دانشکده رفاه با اشاره به دیگر رویکردها گفت: در حوزه رویکرد ضمانتی بحث ها تقنینی مد نظر است. روند بروکراتیک را باید در مسجد کم نماییم. در رویکرد نظارت باید امورات مسجد در مسائل نرم افزاری قرار بگیرد در عرصه داخل مسجد اختلافات درونی، تعیین امام جماعت، نظارت ذیل شورای نظارت هیأت امنا رخ دهد. رویکرد اقتضایی نیازمند اقتضایات زمانی و مکانی است و این رویکرد چتر حاکم بر سه رویکرد دیگر است. امام جماعتی که در مسجد بازار می رود با مسجد دانشگاه متفاوت می باشد. به همین دلیل مساجد از حال همدیگر خیلی خبر نداشته و تعاملی باهم در عرصه محلات با همدیگر ندارند و این امر بسیار در حوزه مسجد مهم می باشد.
ارائه بعدی توسط جواد زاهدی با عنوان نقش مسجد در خط مشی گذاری و حکمرانی فرهنگی بود.
وی با اعلان اینکه رهیافت ها و کارکردهای مسجد در خط مشی گذاری و حکمرانی فرهنگی از اهمیت بسزایی در پیشرفت جامعه برخوردار است، اضافه کرد: اما متأسفانه کشورهای اسلامی از مسجد دور شده و به مسائل کاربردی مسجد نپرداخته است.
زاهدی افزود: ما می توانیم ابعاد سیاسی، فرهنگی، اجتماعی و علمی و اقتصادی را در مورد مسجد مطرح نماییم که هرکدام پیشینه ای دارند. مساجد در طول تاریخ ظرفیتهای مختلفی دارند که در قرآن و روایات به آنها اشاره شده است. در وسایل الشیعه تقریبا هفتاد باب در مورد مسجد بیان شده است. مسجد در حوزه فرهنگی، سیاسی، آموزشی و اقتصادی تاثیر گذار است و ذیل آن بر حکمرانی و خط مشی گذاری مؤثر واقع خواهد شد.
مشارکت در حضور مسجد امر مهمی تلقی می شود
سید مجید امامی دبیر شورای فرهنگ عمومی کشور از دیگر اعضای این پنل بود و با اعلان اینکه ما بهر دلیلی در شرایطی هستیم که چالش ها و مسائل مختلفی داریم، اضافه کرد: مشکلات در مورد حاشیه نشینی و بافت فرسوده و دیگر مسائل وجود دارد، اما در این میان مسجد نقش ویژه ای دارد اما غایب سیاست های اجتماعی در دو دهه گذشته بوده است.
وی در مورد نسبت مسجد و مسائل اجتماعی اظهار داشت: شاید برای همه شما اتفاق افتاده باشد که در مسجدی حضور داشته باشید و فرد غریبه ای، بلند شود و بگوید به من کمک کنید، من همواره وقتی این صحنه را می دیدم گرفتار پارادوکس می شدم که اگر اینجا مسجد است این شخص اینجا چه می کند؟ اگر مسجد قلب مشارکت اجتماعی محله بود نیازمندی در آن باقی نمی ماند و اگر نیازمندی از محله دیگر می آمد مشخص می شد که برای محله دیگر است و علت ارتباط و آشنایی بود که در محله وجود داشت و آدم ها از حال هم با خبر بودند.
دبیر شورای فرهنگ عمومی کشور اشاره کرد: ما در تجربه شهر های ایرانی از مساجد کسانی را داریم که فقط در مجلس ختم و تشییع جنازه به مسجد می آیند اما باز هم به سبب شبکه و ارتباطی که هست از اهل مسجد هستند، این با جامعه مسجدی و غیرمسجدی متفاوت است، ماجرای مشارکت که در یکی از مقالات اشاره شد بسیار اهمیت دارد. این که جامعه به دو دسته مسجدی ها و غیر مسجدی ها تقسیم می شوند که اقلیتی مسجدی و اکثریتی با مسجدشان قهر هستند، اصلاً زیبنده نیست. ماجرای مشارکت خیلی مهم می باشد.
امامی بیان کرد: مسجد به عنوان محور احساس زیست شهری بر مبنای مشارکت باید باشد. مسجد به عنوان تاریخ ایران و نسبتش با اندیشه اسلامی می تواند اثر گذاری بالایی داشته باشند. بزرگترین روضه امروز مسجد است و سویه سیاسی اش را می بینم و دلمان می سوزد که تنها دراین زمینه در آن گام هایی برداشته می شود.
در پایان این جلسه مجدد تقی آزاد ارمکی به بیان نتیجه ای از سه مقاله عرضه شده پرداخت و اظهار داشت: از ترکیبی بین همه مقاله های عرضه شده به این پرسش می رسیم که مسجد کجای جامعه است؟ ما یک مسجد نداریم و بنا بر این نمی توانیم سیاست واحدی در پیش بگیریم. با دگر دیسی حیات جامعه ایرانی مسجد هم به لحاظ همه امور با تغییر رخ داده است. ما باید به شرایط و مقتضیات دقت کنیم و بر خلاف تصور این امر منازعه بین خدا و جامعه را حل می کند. جامعه ما جامعه مدرنیته عاطفی_احساسی است و این مسأله به بازسازی و بازآفرینی و انطباقش کمک می نماید. این امر انطباق پذیری و دین داری را ارتقا دهد. ما اجازه نداریم عده ای را مسجدی بدانیم و عده ای را نه. این بزرگترین خیانت به مسجد است. مسجد باید اجازه دهد با دین سازگاری نماییم و در همین سطوح به دینداری بپردازیم.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب