اعتراف به بن بست سیاست فشار حداکثری در سنای آمریکا
به گزارش محفل ایرنا- فارغ از اظهارات کلیشه ای و تکراری سناتورهای تندرو آمریکایی در نشست کمیته روابط خارجی مجلس سنا که با محور ایران برگزار شد، این حقیقت مورد توجه و تصدیق جمع قرار گرفت که سیاست فشار حداکثری دولت ترامپ، شکست خورده و دیپلماسی و توافق بهترین روش در برابر ایران است.
«کپیتال هیل» روز چهارشنبه شاهد جلسه استماع سناتورهای آمریکایی درباره مبحث ایران و سیاست ایالات متحده درباره آینده مذاکرات وین بود. در این نشست دوساعته، رابرت مالی نماینده ویژه آمریکا در امور ایران، آخرین وضعیت گفت وگوها را عرضه و به سؤالات نمایندگان پاسخ داد. محور صحبت های او، تاکید بر این نکته بود که دولت بایدن تمایل دارد تا وقتی که منافع عدم اشاعه تسلیحات هسته ای برجام به رفع تحریم ها بیارزد، به این توافق بازگردد. مالی بر همین مبنا اظهار داشت که توافق هسته ای هنوز از این مزیت برخوردار می باشد و ایالات متحده به مذاکرات ادامه می دهد.
مالی اصرار داشت که اقدامات آمریکا در مقابل ایران در هماهنگی و در نتیجه مشورت با شرکای این کشور همچون رژیم صهیونیستی است اما هنگامی که از او درباره موضع آمریکا و نتیجه مشورت های صورت گرفته در برابر ایران سؤال شد، پاسخ روشنی را عرضه نکرد و اظهار داشت که تحریم ها و سیاست فشار حداکثری دولت دونالد ترامپ رویکرد موثری نبوده است؛ هرچند، در دولت بایدن ادامه دارد.
نماینده ویژه دولت آمریکا در واقع یکی به میخ می زد و یکی به نعل تا از مخمصه سؤالات مخالفان و موافقان توافق با ایران فرار کند. ازاین رو شاید بتوان به لحاظ حرفه ای این امتیاز را به او داد که در طول جلسه دو ساعته، کوشش کرد تا کلمات را به نحوی انتخاب نماید که نه سناتورهای تندرو و نه هواداران توافق با ایران امیدوار شوند.
اما در این نشست نکات شایان توجهی از جانب سناتورها عنوان شد که فارق از پاسخ های سربالای مالی، طرح آن نشان دهنده اهمیت مبحث در حوزه سیاست خارجی آمریکاست. مهم ترین مسئله، تداوم فروش نفت ایران به رغم تحریم های آمریکا بود که در دفعات مختلف از جانب شرکت کنندگان عنوان شد.
سناتور «جیم ریش» که از مخالفان توافق هسته ای ایران و خواستار توقف مذاکرات وین است، این سؤال را بیان کرد که چرا تحریم ها نتوانسته مانع فروش نفت ایران شود. او اظهار داشت که ایرانیان «لبخند می زنند و نفت خویش را می فروشند» وی با اشاره به اینکه «تحریم ها بی اثر هستند» از «مالی» پرسید برنامه شما چیست و تا کی این وضع (مذاکرات) ادامه خواهد داشت؟
در همین پیوند «باب منندز» رئیس کمیته روابط خارجی سنای آمریکا در اظهارات مشابهی اظهار داشت که ایران از جانب چین حمایت می شود و فقط در آوریل گذشته ۶۵۰ هزار بشکه نفت به این کشور صادر کرده است. نفتی که به قول او «باید هدف تحریم های آمریکا باشد سبب سرازیر شدن روزانه ده ها میلیارد دلار پول نقد به ایران شده است.»
اما نکته مهمی که این سناتور آمریکایی در باب اعتراض به سیاست های دولت بایدن در برابر ایران، ناخواسته فاش کرد، پوچی تاکتیک تعیین ضرب الاجل ها و تهدیدآمیز جلوه دادن برنامه هسته ای ایران در مذاکرات وین بود.
آمریکا و طرف های اروپایی در جریان مذاکرات وین اصرار داشتند که پیشرفت های اتمی ایران فاصله دستیابی کشور به سلاح هسته ای را کاهش داده و تهدیدی ضد روند مذاکرات به حساب می آید.
منندز در این پیوند اظهار نمود: دولت گفته بود که اگر تا آخر فوریه توافق در وین حاصل نشود، مزایای عدم اشاعه تسلیحات هسته ای برجام از بین می رود. آنتونی بلینکن چهار ماه پیش اظهار داشت که مذاکرات با ایران برای بازگشت متقابل به برجام به مراحل حساسی رسیده و اگر در عرض چند هفته آینده توافقی حاصل نشود پیشرفت هسته ای ایران بازگشت به این توافق را ناممکن می کند.
وی خاطرنشان کرد که سه ماه از آن ضرب الاجل گذشته است و دولت همچنان به دنبال مسیر دیپلماسی و بازگشت به توافق با ایران است. رئیس کمیته روابط خارجی سنای آمریکا با اشاره به اینکه انتظار و امیدواری تنها مسیر پیش روی دولت می باشد، تلویحا اذعان کرد که اوضاع به یک بن بست رسیده که چندان به نفع مصالح کشور نیست.
در جریان این جلسه، سناتورها با طرح سؤالات مختلف، به دنبال ابزاری بودند که فراتر از تحریم ها عمل کند و سبب تغییر رفتار ایران به نحو دلخواه آمریکا شود. سؤالات آنها از نماینده ویژه آمریکا، اعتراف به این حقیقت بود که ایران به رغم سیاست فشار حداکثری و سیاهه عریض و طویل تحریم ها، به مسیرش در حوزه پیشرفت های هسته ای و نفوذ منطقه ای ادامه داده است.
سناتور «ادوارد مارکی» با ایراد سخنانی درباره منافع توافق با ایران، سؤالاتی را از «مالی» بیان کرد تا نتیجه گیری کند که فعالیتهای اتمی ایران به رغم اقدامات خرابکارانه و تهدیدهای نظامی ترامپ، به مسیرش ادامه داده و اقداماتی نظیر ترور فرمانده فقید نیروی قدس پاسداران انقلاب اسلامی نه تنها توان نظامی ایران را محدود نکرده، که به تنش ها در منطقه منجر گردیده است.
همچنین سناتو «تیم کین» با ایراد سخنانی به نماینده ویژه دولت در امور ایران سفارش کرد که به مذاکره برای بازگشت آمریکا به برجام ادامه دهد. او اظهار داشت: از شما می خواهم که مذاکرات را ادامه دهید تا به بهترین توافقی که می توانید برسید. در این کمیته امکان دارد از شما بخواهند که مذاکرات را متوقف کنید اما این سفارش را نپذیرید. تلاش خودتان را بکنید؛ اگر به توافقی دست یافتید که از وضعیت موجود بهتر است، بیاوردیش کنگره و بگذارید کنگره مالک آن باشد (تأیید کند). بگذارید کنگره تصمیم بگیرد که ما یک کشور طرفدار دیپلماسی هستیم یا آنرا طرد می نماییم. شما به وظیفه تان عمل کنید و بگذارید ما مالک توافق باشیم.
وی همینطور به ریشه اختلافات میان ایران و آمریکا اشاره نمود و اظهار داشت که ایران برای آمریکا تهدید به حساب می آید و تمام مسائلی که درباره فعالیتهای خطرناک ایران عنوان شد، واقعی است اما از نظر ایران، آمریکا هم خطرناک و غیرقابل اعتماد است.
از کودتای ۲۸ مرداد، پشتیبانی از رژیم پهلوی و سپس عراق در جنگ با ایران، سرنگونی هواپیمای مسافربری تا تصمیم دولت ترامپ برای خروج از برجام، تحولاتی است که به قول او سبب بی اعتمادی ایران نسبت به آمریکا شده است.
تیم کین اذعان کرد؛ هنگامی که آژانس بین المللی انرژی اتمی اعلام نمود که ایران به تعهداتش پایبند است، این ما بودیم که از توافق خارج شدیم و فرصت برای اعتمادسازی را از بین بردیم.
او پرسید: حالا که آمریکا از برجام خارج شده، چه دلیلی دارد که ایرانیان بخواهند با ما توافق کنند؟ این سناتور آمریکایی خاطرنشان کرد که اگر قرار باشد ایران به سلاح هسته ای برسد، بگذاریم اسرائیل نگران باشد.
تیم کین از مالی خواست تا اگر امکان توافق با ایران وجود دارد، این فرصت را از دست ندهند.
بر همین اساس بود که سناتور «راند پاول» نتیجه گیری کرد آمریکا نمی تواند با وضع تحریم ها و ممانعت از فروش نفت ایران انتظار تغییر رفتار داشته باشد. وی با اذعان به این نکته که سیاست فشار حداکثری ترامپ موثر نبوده است، اظهار نمود که رفع تحریم ها می تواند تأثیر بیشتری در موفقیت مذاکرات و سیاست در برابر با ایران داشته باشد.
این جلسه در حالی برگزار شد که به نظر می آید تحرکات دیپلماتیک در رابطه با برجام بعد از سفر انریکه مورا هماهنگ کننده مذاکرات وین به تهران شدت گرفته است. مذاکره کننده ارشد انگلیس در ایام اخیر با نمایندگان رژیم صهیونیستی که نقش فعالی در اختلال مذاکرات وین ایفا کردند دیدار کرده است. وی همینطور روز چهارشنبه با همتای فرانسوی خود دیدار و بر ضرورت جمع بندی سریع تر مذاکرات وین تصریح کرد.
قریب به اتفاق کشورهای مشارکت کننده در گفت وگوها، خواستار جمع بندی سریع تر مذاکرات هستند اما دستیابی به توافق نهایی در انتظار تصمیمات سیاسی آمریکا در مورد چند مبحث باقی مانده مهم و کلیدی است.
از نظر جمهوری اسلامی ایران مذاکرات به مرحله ای رسیده که گره آن تنها با پایبندی طرف خاطی به راهکارهای منطقی و اصولی ایران باز می شود. علی شمخانی دبیر شورای امنیت ملی در توئیتی تصریح کرده است: آمریکا با بدعهدی و اروپا با بی عملی، فرصت بهره مندی از حسن نیت اثبات شده ایران را به نابودی کشاندند. اگر اراده ای برای بازگشت دارند، ما آماده هستیم و توافق در دسترس می باشد.