استاد دانشگاه:
نباید اجازه داد سهم ایران در بازار افغانستان از دست رود
به گزارش محفل رئیس دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه شیراز اظهار داشت: به دنبال تحولات اخیر، احتمال دارد کشور پاکستان جای ایران را در بازار، مبادلات تجاری و صادرات به افغانستان بگیرد و به مسیر ترانزیتی این کشور تبدیل گردد که باید با سیاست های مناسب، مانع از این رخداد شد.
به گزارش محفل به نقل از خبرگزاری ایرنا، ابراهیم عباسی بوشهری شامگاه شنبه در نشست مجازی با عنوان «برزخ قدرت در افغانستان؛تحلیلی بر بازگشت طالبان» در مورد ظهور طالبان و تأثیر آن در اقتصاد سیاسی ایران و افغانستان اضافه کرد: یکی از شعارهای دولت سیزدهم همکاری و تعامل با کشورهای همسایه بود که امیدوارم دولتمردان بتوانند با اعمال سیاست های توسعه گرایانه و مدلسازی این تعاملات را برقرار کنند تا شاهد اثرات منفی بی ثباتی افغانستان بر توسعه پایدار ایران نباشیم.
عضو هیأت علمی دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه شیراز عنوان کرد: بی ثباتی در افغانستان نتایج بسیاری را برای ایران به دنبال دارد و باعث از دست رفتن فرصت های تجاری، کاهش مبادلات اقتصادی و تحت تاثیر قرار گرفتن توافقات دو جانبه میان تهران-کابل خواهد شد.
وی اظهار نمود: رویکرد اقتصاد سیاسی نگاهی واقعی است که با عنایت به تحولاتی که به تازگی در افغانستان ایجاد شده، پرداختن به وضعیت اقتصاد سیاسی ایران و افغانستان از اهمیت بسیاری برخوردار می باشد و این پرسش را به ذهن متبادر می کند که ظهور طالبان چه تأثیری بر روند اقتصادی و سرمایه گذاری خارجی دو کشور می گذارد؟
استاد دانشگاه شیراز اضافه کرد: منطقه مورد بحث ما که منطقه خاورمیانه و آسیای جنوبی است، منطقه بسیار مهمی است. در قسمتی از این منطقه شبه قاره هند درحال تبدیل شدن به قدرت نوظهور جهانی است و در قسمت دیگر که افغانستان، پاکستان و ایران را در برمی گیرد بعنوان نوار شکننده قلمداد می شود.
وی افزود: به بیانی دیگر قدرت های بزرگ این منطقه را برای دستیابی به منافعشان محل بازی خود قرار داده اند و هر اتفاق بین المللی در این منطقه، سه کشور افغانستان، پاکستان و ایران را از منظر اقتصاد سیاسی متأثر خواهد نمود.
عباسی خاطرنشان کرد: ادبیات اقتصاد سیاسی حدود دو دهه است که در این مناطق شکل گرفته است؛ در این مدت کتابهای بسیاری در حوزه توسعه برای این مناطق انتشار یافته و مدل های خاصی در این حوزه عرضه شده است.
این پژوهشگر علوم سیاسی، بیان داشت: ازاین رو از منظر اقتصاد سیاسی بسیار مهم می باشد که این تحولات را چطور ارزیابی نماییم و به این پرسش ها پاسخ بدهیم که چرا آمریکا از افغانستان خارج شد و این خروج چه تأثیری بر ایران و افغانستان یا روابط اقتصادی این دو کشور خواهد گذاشت؟
عباسی با اعتقاد به این که کانون استراتژی سیاست خارجی ایالات متحده آمریکا و رفتارهای این کشور در این منطقه حول محور مدیریت چین شکل می گیرد، اظهار داشت: کشور چین توانست در طول پنجاه سال قبل بدون هیچگونه هیاهو و فریادی جهان را به تسخیر خود درآورد و در اعماق اروپا و ایالات متحده نفوذ پیدا کند.
عباسی اضافه کرد: هم اکنون خیلی از شرکتهای غربی وابسته به چین شده اند و قدرت های جهان متوجه شدند که چین درحال بر هم زدن ثبات هژمونیکی است که ایالات متحده در خاورمیانه بوجود آورده است.
وی خاطرنشان کرد: ایالات متحده در خلال بیست سال قبل حدود هزار میلیارد دلار در افغانستان هزینه کرده است. بنابراین به نظر می آید که آمریکا برای خارج شدن از جنگ های پرهزینه و بی حاصل در خاورمیانه، آرام کردن منطقه خاورمیانه، مدیریت چین، ترمیم اقتصاد داخلی آمریکا و تأمین هزینه های سرسام آور کرونا تصمیم گرفت از افغانستان بیرون برود.
عباسی بیان داشت: در واقع ایالات متحده آمریکا درصدد است تا بودجه نظامی آمریکا را از مناطق بی حاصل خارج کند و این بودجه ها را به حل مشکلات داخلی، ترمیم طبقه متوسط و شکاف عجیبی که در جامعه آمریکا بوجود آمده اختصاص دهد.
وی تاکید کرد: آمریکا به دنبال برون سپاری و رها کردن افغانستان و سپردن این کشور به بخشی از خاورمیانه بود و بخش ناپیدای توافقنامه دوحه نشان از این رویکرد آمریکا دارد.
عباسی با اشاره به اینکه خروج از افغانستان به شکلی رهایی از یک جنگ بی انتها و کم کردن هزینه ها بود، اظهار داشت: همینطور تحت فشار قراردادن کشورهایی مانند ایران از لحاظ اقتصادی از مهم ترین اهداف آمریکا برای خارج شدن از افغانستان به حساب می آید.
وی خاطرنشان کرد: در طول سال های گذشته هم ایران سیاست خارجی بسیار خوبی را نسبت به افغانستان دنبال می کرد.
ابن استاد دانشگاه اظهار داشت: صادرات ایران در زمان ظهور اول طالبان حدود هفتاد میلیون دلار بود اما هم اکنون این رقم به سه تا چهار میلیارد دلار رسیده است. در واقع ایران نزدیک به ۵۰ درصد از واردات افغانستان را هم تأمین می کند.
عباسی اضافه کرد: البته روند کاهشی صادرات ما از حدود پنج یا ۶ ماه پیش که طالبان درحال گرفتن مناطق مرزی بود، شروع شد.
رئیس دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه شیراز، افزود: افغانستان با جمعیتی حدود ۳۵ میلیون نفر و با وجود پتانسیل هایی که دارد، یکی از کشورهای ضعیف در امر صادرات و واردات به حساب می آید.
به نقل از ایشان، حجم مبادلات افغانستان با سایر کشورهای جهان نزدیک به ۶ تا ۱۰ میلیارد دلار است که واردات بخش عمده ای از این مبادلات را به خود اختصاص می دهد. صادرات این کشور به جهان یک میلیارد و ۸۰ میلیون دلار اما واردات آن، پنج میلیارد و ۶۴۲ میلیارد دلار بوده است.
وی به بیان عمده ترین شرکای وارداتی و صادراتی افغانستان پرداخت و اعلام نمود: ایران حدود ۲۰ تا ۳۰ درصد، پاکستان ۱۸ درصد، چین ۱۶ درصد، قزاقستان ۹/۵ درصد و ازبکستان ۶ درصد به افغانستان صادرات داشته اند.
عباسی اظهار داشت: ایران مهم ترین صادرکننده به افغانستان در طول دو دهه اخیر بود و افغانستان بیشترین واردات را از ایران داشته است. این در حالیست که کالاهای ایران در افغانستان از کشش پذیری بسیار خوبی هم برخوردار بوده است.
وی یادآوری کرد: به تازگی هم سرمایه گذاری های خوبی از جانب افغانستان در ایران شکل گرفته بود و این کشور حدود ۱۱۰ میلیون دلار سرمایه وارد ایران کرد که این امر مهم هم شرایط مناسبی را برای افزایش اشتغالزایی در ایران فراهم نموده بود.
وی با اشاره به اینکه مرز ایران با افغانستان حدود ۹۶۰ کیلومتر است، اظهار داشت: مرزهای بین این دو کشور در یک دهه اخیر سه بازار مهم را ایجاد کرد که مبادلات تجاری و اشتغالزایی قابل توجهی را برای کشور ایران به دنبال داشت.
عباسی اضافه کرد: هرچند ایران در ساختار سیاسی افغانستان به اندازه عراق نفوذ ندارد اما ساختار اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی افغانستان تحت تاثیر کشور ایران قرار دارد.
وی افزود: ایران حتی در طول سال های اخیر بخشی از نوسانات ارزی خویش را از راه هرات افغانستان کنترل می کرد و ما می توانستیم از این طریق به دور زدن تحریم ها بپردازیم اما با ظهور طالبان در افغانستان در این حوزه هم با مشکل مواجه شدیم.
عباسی با اشاره به اینکه هم اکنون دولتی ایدئولوژیک محور در افغانستان بوجود آمده است، اظهار داشت: ایجاد یک دولت سکولار در افغانستان برای کشور ما که پیوندهای زبانی و فرهنگی محکمی با این کشور دارد بهتر از شکل گیری یک دولت ایدئولوژیک محور در این کشور است.
وی بیان داشت: بدون تردید ایالات متحده آمریکا که زمینه به قدرت رسیدن گروهی را در افغانستان فراهم نموده است که با مدرنیزاسیون مشکل دارد به این مورد کاملا واقف است که این گروه شاید بتواند امنیتی پادگانی را تا حدودی در کشور افغانستان ایجاد نماید اما تفکر حکمرانی ندارد.
این استاد دانشگاه با تاکید بر این که طالبان هویت ملی ندارند و تنها از هویت مذهبی برخوردار است، اظهار داشت: این گروه فقط به لایه های مذهبی و قبیله ای فکر می کند و تفکر حکمرانی ندارند و حضور آنها در افغانستان توسعه ای را به دنبال نخواهد داشت و تنگناهای استراتژیک شدید برای ایران ایجاد خواهد نمود.
وی افزود: افزایش ثبات در افغانستان نقش بسزایی در ایجاد امنیت ملی در ایران و همکاری اقتصادی چین و افغانستان با ایران دارد و سبب کاهش مهاجرت، کنترل قاچاق مواد مخدر و افزایش مبادلات تجاری می شود.
منبع: محفل
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب