گزارش محفل؛
از رگه های سینه زنی بوشهری در زنگبار تا عزاداری شیعیان خوجه
محفل: شیعیان و محبان دوده عصمت و طهارت علیهم السلام در منطقه آفریقا با شروع ماه محرم الحرام همگام با سایر کشورهای جهان، عزای سید و سالار شهیدان حضرت اباعبدالله الحسین (ع) می پردازند.
به گزارش محفل به نقل از مهر، هرساله با شروع ماه محرم الحرام و فرارسیدن ایام سوگواری سالارشهیدان، امام حسین (علیه السلام) و یاران باوفای ایشان، عاشقان سیدالشهداء در گوشه گوشه این عالم، گرد هم جمع شده و برای آن امام مظلوم مراسم های عزاداری برگزار می کنند. شیعیان و محبان دوده عصمت و طهارت علیهم السلام در منطقه آفریقا با شروع ماه محرم الحرام همگام با سایر کشورهای جهان، عزای سید و سالار شهیدان حضرت اباعبدالله الحسین (علیه السلام) را در شهرها و روستاهای مختلف کشورهای سنگال، گامبیا، گینه بیسائو و موریتانی برپا کردند. الجزایر، مصر، مراکش و تونس همچون کشورهای شمال آفریقا هستند که در این ماه به عزاداری می پردازند. دسته عزاداری در شهرهای داکار، کولاخ، زیگنشور، فاتیک، کلدا و تیئس در کشور سنگال و شهرهای بانجول و سریکندا در کشور گامبیا و نواکشوط مرکز موریتانی و همین طور شهرهای بیسائو و بافتا در کشور گینه بیسائو نیز از دیگر کشورهای آفریقایی است که مردم در ماه محرم عزاداری می کنند. کشورهای سنگال، اتیوپی، موزامبیک نیز برنامه های خاص خودرا دارند.
مراسم عاشورای حسینی در شهر «هرار» اتیوپی، همه ساله برگزار می گردد. گفته می شود مراسم گرامیداشت امام حسین مقابل السلام در روز عاشورا و عشق و محبت به دوده (ع) در بین مسلمانان شهر هرار (که همه اهل سنت شافعی هستند) از گروه مهاجرین شیرازی نشأت گرفته است که حدود پانصد سال پیش به آفریقا مهاجرت کردند و برخی به این منطقه آمدند. از آن زمان، در این شهر برگزاری مراسمی بمناسبت عاشورای حسینی ریشه گرفته، پا برجا مانده و به یک سنت دیرینه در بین مسلمانان این شهر تبدیل گشته است.
مراسم سوگواری و عزاداری عاشورای حسینی در آفریقای جنوبی
جالب است بدانید علاوه بر ایرانیان، دو گروه بزرگ از شیعیان به آفریقا هجرت کرده اند که حالا نیز حضور دارند. یکی، خوجه های اثنی عشری هند و پاکستان که اکثراً در شرق و جنوب و تا حدودی در مرکز این قاره مستقر شده اند و دیگری شیعیان لبنانی که اغلب در غرب و مرکز این قاره حضور دارند. مسلمانان شهر هرار در ایام نهم و دهم محرم (تاسوعا و عاشورا) در دسته های منظم به منازل یکدیگر می روند و بعد از تلاوت قرآن بصورت گروهی و طی مراسمی، قاتلان امام حسین مقابل السلام و یارانش را لعن می کنند. خانم های هراری نیز از قبل، نمادهایی به شکل کوزه آماده می کنند و بمحض رسیدن این دسته ها، کوزه ها را به سمت آنان پرتاب می کنند و جوانان حاضر در دسته ها هم با چوب هایی که در دست دارند در حرکتی سمبلیک آن کوزه ها را به نشانه نفرت از قاتلان امام حسین مقابل السلام و یارانش، می شکنند و قطعه قطعه می کنند. در نهایت نیز بانوان دوستدار دوده (ع) با حلوا، حلیم و سایر غذاهای محلی از جوانان و هیأت پذیرایی می کنند. گفتنی ست که مردم هرار در مراسم عزاداری، ضمن تلاوت قرآن، پیوسته از مناقب و فضائل امام حسین مقابل السلام یاد می کنند و دشمنان و قاتلان آن حضرت و یارانش را مورد لعن و نفرین قرار می دهند.
عزاداری شیعیان خوجه
عزاداری شیعیان خوجه در حسینیه هندی ها و پاکستانی های مقیم در اتیوپی، از با اهمیت ترین مراسم مذهبی شیعیان خوجه در این کشور است. عمده مراسم آنان از شب اول محرم تا شب یازدهم است. در این ایام برنامه های عادی مساجد آنان تعطیل می شود و برنامه های ویژه ماه محرم در امامباره (حسینیه) شیعیان خوجه در هر شهر که تعدادی خوجه در آن حضور داشته باشند، برگزار می گردد. به طور معمول برنامه عزاداری همراه با برگزاری نماز جماعت مغرب و عشاء و سخنرانی یکی از روحانیون خوجه در فضائل و مناقب دوده (ع) و مصائب آن خاندان خصوصاً ابا عبدالله الحسین مقابل السلام است. آنان مراسم نوحه خوانی و سینه زنی به زبان اردو و گاهی به زبان فارسی را با شوق و حرارت زائد الوصفی اجرا می کنند و نوع خاصی از سینه زنی معروف به «صف» دارند که از شب پنجم آغاز می شود. از شب ششم همزمان با نوحه خوانی، علم ها و تابوت های خاصی که هر کدام نماد یکی از وقایع کربلا است، دور تا مجلس به گردش در می آید و عزاداران با دست کشیدن به این علم ها و تابوت ها، از آنها تبرک می جویند.
مراسم شب دهم با شور و هیجان خاصی برگزار می گردد. عزاداران بصورت گروهی و در هیأت سینه زنی به خیابان می آیند و راهی حسینیه می شوند. اوج مراسم عزاداری در روز عاشورا است که از ۹ بامداد تا ۳ پس از ظهر ادامه دارد. در این روز علاوه بر نوحه خوانی، چهار رکعت نماز خوانده می شود و پس از آن زیارت معروف عاشورا همراه با صد لعن و سلام و زیارت علقمه قرائت می شود. در این روز مراسم سخنرانی و روضه خوانی با تفصیلات بیشتری برگزار می گردد و از شرکت کنندگان با غذای مخصوص به نام «نیاز» پذیرایی می شود. مراسم شب یازدهم با حالت حزن و اندوه خاصی برگزار می گردد و آخرین مراسم آنان شب دوازدهم است که پس از این شب، مراسم عادی حسینیه شیعیان ادامه خواهد یافت. لازم به ذکر است شیعیان خوجه هندی - پاکستانی علاقه خاصی به کربلا و عزاداری ابا عبدالله الحسین مقابل السلام دارند. اغلب آنان در منازل خود ماکت و سمبل هایی از شعائر کربلا نگهداری می کنند و هر روز بامداد با احترام خاصی از آنها تبرک می جویند.
پخت غذای نذری تمخریت در سنگال
محرم و مراسم عاشورا در سنگال به شکل سنتی برگزار می گردد. غذای مخصوص شب عاشورا، نوعی غذای عربی با گوشت گاو است. به عاشورا در زبان محلی سنگالی، تمخریت (Tamkharit) گفته می شود. روز عاشورا در سنگال تعطیل می باشد و مرثیه خوانان با به تصویر کشیدن واقعه کربلا، مراسم سوگواری این روز را به جا می آورند.
مراسم عاشورا در تونس
تونس از دیگر کشورهای آفریقایی است که مراسم ماه محرم در این کشور از جایگاه مهمی برخوردار می باشد. از زمان تسلط فاطمیان بر تونس، مذهب تشیع و سنت های آن همچون مراسم سوگواری ایام عاشورا در رده آئین های اجتماعی مردم قرارگرفت. عاشورا تا چندی پیش، از تعطیلات رسمی تونس بود ولی حالا اینگونه نیست. مردم تونس در عزاداری ها از خوردن غذاهای رنگین اجتناب می کنند و بامداد عاشورا به مزار اموات سرمی زنند. تونسی ها نیز همسو با دیگر کشورها، آئین های ویژه عاشورا را برگزار می کنند و در این روز، غذایی ساده می خورند و به زیارت قبور می روند
کشور موزامبیک در جنوب قاره آفریقا قرار دارد و شهر نامپولا در استان نامپولا، شیعیان اندکی را در خود جای داده است. شیعیان شهر نامپولا در موزامبیک در روزهای سوگواری حضرت اباعبدالله الحسین (علیه السلام) همچون شیعیان سراسر دنیا، در غم شهادت جانگداز سلاله پاک پیامبر اکرم (ص) و یاران باوفای ایشان در سوگ می نشینند.
شیعیان موزامبیک اکثراً هندی ها و لبنانی هایی هستند که برای کار و تجارت به این کشور آمده اند. در دو شهر ماپوتو (پایتخت) و نامپولا، دومین شهر مهم موزامبیک، شیعیان زیادی زندگی می کنند و مراسم آنان بطور جداگانه برگزار می گردد. شیعیان زیمبابوه نیز از نژادهای مختلفی هستند اما مراسم عزاداری آنها در مکان یکسانی برگزار می گردد.
در کشور نیجریه، محبان دوده (علیهم السلام)، در جای جای این کشور، در دهه محرم مراسم های عزاداری برگزار می کنند.
نمایندگی نیجریه در ده روز محرم در دو مرکز، شامل مدرسه حضرت خدیجه (سلام الله علیها)، ویژه خواهران و کالج تربیت معلم المصطفی برای خواهران و برادران مراسم های عزاداری برگزار نمود و با دعوت از سخنرانان و مداحان به ذکر بیان مطالب و ذکر مصیبت و مداحی پرداختند. در روز عاشورا نیز امسال در حسینیه امام خمینی (قدس سره) مراسم باشکوهی برگزار گردید. در این مراسم های علاوه بر طلاب و اساتید و کارکنان، آحاد مردم نیز شرکت می کردند و از فیوضات معنوی آن بهره مند می شدند.
رگه هایی از سینه زنی بوشهری ها در زنگبار
مبلغان شیعی از جزیره زنگبار، به ترویج تشیع در جنوب آفریقا و کشورهای ماداگاسکارو مجمع الجزایر کومور و از سویی دیگر در شرق آفریقا و تانزانیا، کنیا و جزیره "مومباسا "در اقیانوس هند پرداخته اند و الان نیز در روزهای محرم و صفر، این مساجد و حسینیه ها پذیرای عاشقان حسینی هستند. در قرن معاصر نیز حضور مبلغین ایرانی تبار و سفر علمای ایرانی به شرق آفریقا و سکونت در جزیره زنگبار، از عوامل غیرقابل انکار تبلیغ آئین تشیع و فرهنگ عاشورا بوده است. امام موسی صدر در مسافرت به آفریقا
در تانزانیا و زنگبار و کشورهایی مانند ماداکاسگار و کومور افرادی وجود دارند که در روزهای محرم به زبان فارسی، نوحه و روضه می خوانند و در زنگبار، هر ساله در روزهای محرم و اربعین مراسم سنتی سینه زنی و نوحه خوانی برگزار می گردد. یکی از این مراسم عزاداری، موسوم به سینه زنی بوشهری است. در این مراسم افراد با حلقه زدن و دست انداختن گردن یکدیگر می چرخند و شیعیان بومی نیز با فراگرفتن این نوع سینه زنی آنرا مدیون ایرانیان می دانند.
در تانزانیا و جزیره زنگبار نیز مکانی به نام حسینیه بحرینی ها وجود دارد که شیعیان عرب تبار بحرینی و عمانی، مبادرت به عزاداری برای سید الشهدا می کنند. در روزهای اربعین، دسته های عزاداری شیعیان با حضور در این محل که مکان استقرار شیعیان بومی زنگبار است، مراسم عزاداری برگزار می کنند. در این مراسم اسبی که نماد ذوالجناح است در خیابان ها به گردش در می آید و شیعیان و عزاداران حسینی، مردم آفریقا را از ظلمی که بر نوه رسول خدا (ص) واقع شده است آگاه می سازند و این اسب خونین، ظلم امویان را به دیگر مسلمانان یادآوری می کند.
روز حسین (ع) در مسجد مرکزی شیعیان دارالسلام
در ایام محرم، شیعیان خوجه در مسجد مرکزی شیعیان دارالسلام، مراسم مشهور به "روز حسین (ع) " را برگزار می کنند و نمایندگان فرقه های اسلامی و اهل سنت و شیعیان بومی با حضور در این مراسم، به زبان محلی و سواحیلی، برای معرفی و ترویج مکتب تشیع، برای حاضران سخنرانی می کنند. در روزهای محرم و صفر هر سال خیابان ها و مراکز اصلی پایتخت دارالسلام و مسجد مرکزی شیعیان، سیاه پوش می شود و از شب اول محرم، شیعیان خوجه هندی با برگزاری ماکت واقعه کربلا و سیر روزشمار دهه اول محرم و پخش روضه و مرثیه از معابر و مساجد و اماکن متعلق به خود، این ایام را گرامی می دارند.
حضور پر شور در نماز جماعت های یومیه و عزاداری شبانه و سخنرانی وعاظ مشهور در شب های محرم به ویژه روزهای تاسوعا و عاشورا از با شکوه ترین مراسم شیعیان در درالسلام است. با نزدیک شدن روز عاشورا شیعیان مقیم دارالسلام با همراهی بومیان در شب عاشورای محرم هر سال با برگزاری راهپیمایی شب عاشورا از مسجد قدیمی شیعیان به سمت مسجد مرکزی شیعیان، سینه زنی و نوحه خوانی می کنند و در بین حرکت دسته عزاداری تعدادی از هندوها و غیرشیعیان نیز حضور می یابند و به نذر و نیاز می پردازند.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب