حجت الاسلام غفاری قره باغ:
واقع گروی یک نظریه نیست یک فرانظریه است
به گزارش محفل، دبیر علمی همایش واقع گروی معرفتی در فلسفه اسلامی اظهار داشت: واقع گروی یک نظریه نیست یک فرانظریه است و فرانظریه ها نظریات بنیادین و مبانی هستند و موجب ایجاد نظامات مختلف دانش می شوند.
به گزارش محفل به نقل از مهر، روز گذشته (دوشنبه ۲۴ اردیبهشت ماه) همایش ملی «واقع گروی معرفتی در فلسفه اسلامی و چالش های پیش رو» با اهتمام گروه «فلسفه اسلامی» مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه و با همکاری و حمایت دانشگاه ها و مراکز پژوهشی داخلی و خارجی در دو بخش بامداد و عصر اجرا شد.
حجت الاسلام سید احمد غفاری قره باغ دبیر علمی همایش ملی «واقع گروی معرفتی در فلسفه اسلامی و چالش های پیش رو» به عنوان نخستین سخنران این مراسم اظهار داشت: واقع گروی که معادل فارسی واژه realism است یک نظریه نیست بلکه یک فرانظریه است. فرانظریه به نظریاتی اطلاق می شود که برای هدف گیری سایر نظریات شکل می گیرند و در ساختار دیگر نظریات موثرند. فرانظریه ها نظریات بنیادین و مبانی هستند و موجب ایجاد نظامات مختلف دانش می شوند.
وی اضافه کرد: پذیرش یا عدم پذیرش رئالیزم معرفتی سبب ایجاد رویدادهای مختلفی در ساحات علوم تجربی و علوم انسانی خواهد شد. هر اندیشمندی ناچار است تکلیف خودش را با مسئله دسترسی معرفتی به واقعیت روشن کند و این مساله سبب ایجاد تنوعات روشنی در تاریخ فلسفه و تاریخ دانش بشری شده است.
غفاری قره باغ افزود: واقع گروی بطور دقیق دو گزاره را هدف گیری و تببین می کند؛ نفی سفسطه و سوفسطایی گری و میزان دسترسی معرفتی به واقعیت.
این استاد دانشگاه افزود: در مقابل واقع گروی سه خوانش بنیادین و مهم وجود دارد؛ خوانش اول: خوانش ایدئالیستی دوره پسارنسانی. خوانش دوم: ایده سوبژکتویسم. اومانیسم اصولاً بر محور سوبژکتویسم سوار است و ایدئال های دوم و سوم مدرنیته که ایندیویژوالیزم و سکولاریزم هستند نتایج سوبژکتیویسم محسوب می شوند. بدین سبب پذیرش واقع گروی لطمه زدن به اصلی ترین مدرنیسم است و رقابت با سوبژکتویسم است.
غفاری قره باغ اظهار داشت: سوبژکتویسم، واقعیت را تابع فاعل شناسا می کند و این تابعیت، تابعیت هستی شناختی نیست تابعیت معرفت شناختی است. درحقیقت هستی از نظر دکارت تابع فکر می شود و این تبعیت، تبعیت معرفتی است. من به اندازه ای هستم که فکر می کنم. در رویکرد کانتی اصالت فاعل شناسا و رکنی بودن فاعل شناسا پررنگ تر و قوی تر می شود و دسترسی ذهن به واقع بطورکامل مسدود می شود و ذهن هم در مرحله تصور هم در مرحله تصدیق دخالت روشنی در واقعیت خالص می کند و بنا بر این هم واقعیت خالص به هیچ عنوان در دسترس انسان قرار نمی گیرد.
وی در آخر اشاره کرد: پذیرش واقع گروی یعنی پذیرش این که ذهن من می تواند به نحو موجبه جزئیه نسبت به واقعیت دسترسی و درباره ی او تصورو قضاوت تصدیقی داشته باشد.
پس از غفاری، حجت الاسلام عسکر دیرباز رییس مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه از حضور اساتید در جلسه تشکر و تقدیر کرد و اظهار داشت: قرار بود بنده بحثی درباره ی موضوع «واقع گروی» ارائه دهم که به سبب کم بودن وقت از ارائه آن خودداری می کنم و فرصت را به همکاران می سپرم. انشالله وقتی بحث را گردآوری و تدوین شد تقدیم به جامعه علمی کشور می کنم.
حجت الاسلام محمد حسین زاده یزدی سخنران بعدی این مراسم بود که بحث خودرا با موضوع «اعتبار ادراک حسی وروش تجربی؛ شکاکیت یا واقع گرایی» ارائه داد.
وی اظهار داشت: همیشه این سوال برای ما مطرح است که فیلسوفان تحلیلی و معرفت شناسی چرا انقدر به مسئله ادراک حسی توجه دارند؟ با مطالعه آثار مختلف یک پاسخ اجمالی را دریافتم تا این که یک روز آقای لگنهاوزن به همراه یکی از همکارانشان بصورت سرزده سرکلاس ما آمدند و من این سوال را از ایشان هم پرسیدم و پاسخ ایشان بسیار جالب بود. ایشان به صراحت بیان کرد که مشکل تصویری که ما در معرفت شناسی معاصر با آن روبرو شدیم این بود که از زمان دکارت به بعد تردید در عرصه معرفت حسی و تجربی بوجود آمد. پس ما باید این مشکل که همه شئون زندگی ما را تحت تأثیر قرار داده و امروزه همه جوانب زندگی ما برپایه ادراک حسی است را حل نماییم. حتی نقل قول های حوزه معرفت بشری هم امروز تحت تأثیر ادراک حسی قرار گرفته است پس نمی توانیم نقش حواس را نادیده بگیریم. پس برای بحث درباره ی این مساله قبل از هرچیز باید بدانیم که گستره ادراک حسی در معرفت بشری تا کجاست؟
حسین زاده یزدی اضافه کرد: مغرب زمین در معرفت شناسی و فلسفه علم دو چالش بزرگ در عرصه ادراک حسی داشته است: چالش یونان باستان که فراگیر بوده است. چالش یونان باستان غیر از ادراک حسی، سایر ادراکات هم به چالش کشانده است. چالش دوم، چالش معاصر است که عمدتا گزاره های استقرایی را هدف قرار داده است. فرق این دو چالش در قلمرو و گستره آنست. در چالش یونان باستان عمده ادراکات حسی مورد بحث قرار گرفته اما در چالش معاصر به گزاره های استقرایی بیشتر توجه داشته است.
نویسنده کتاب «اصطلاح نامه معرفت شناسی» در آخر افزود: برای تبیین دیدگاه رئالیستی لازم است درباره ی چندین سوال تحقیق و پژوهش صورت بگیرد. ادراکات حسی خطاپذیر هستند یا خطاناپذیر؟ منشأ پیدایش خطا در گزاره ها چیست؟ راه یافتن خطا در ادراکات حسی به شکاکیت فراگیر نمی انجامد؟ پس این مساله لازم است که ما چگونگی پیدایش خطا در ادراکات حسی را به تصویر بکشیم.
منبع: محفل
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب