بایدها و نبایدهای وزیر خارجه دولت سیزدهم
به گزارش محفل با نزدیک شدن به مراسم تنفیذ و تحلیف رئیس جمهور منتخب و زمان عرضه فهرست کابینه دولت سیزدهم از جانب سید ابراهیم رئیسی جهت دریافت رای اعتماد، این روزها بحث در رسانه ها و فضای مجازی در مورد ترکیب کابینه آینده بیشتر از قبل افزایش پیدا کرده است؛چنان چه در این راستا بعضی از رسانه ها مبادرت به انتشار فهرست هایی بعنوان فهرست های احتمالی کابینه دولت آینده کرده اند.
فهرست هایی که دقیقا معلوم نیست گمانه زنی های صورت گرفته در آنها تا چه میزان نزدیک به حقیقت است و گاها چه اهدافی در گنجاندن نام بعضی از افراد در این فهرست ها وجود دارد.
به گزارش محفل به نقل از ایسنا، وزیر امور خارجه یکی از وزرای کلیدی در ساختار جمهوری اسلامی به حساب می آید که بر مبنای عرف این سال ها انتخاب او صرفاً محدود به نظر رئیس دولت نیست و عمدتا روسای دولت ها با رایزنی و کسب نظر مشورتی با برخی دیگر از نهادهای حاکمیتی و بالادستی شخص مورد نظر خویش را برای دریافت رای اعتماد به مجلس شورای اسلامی معرفی می کنند.
در مورد وزیر امور خارجه احتمالی دولت سیزدهم هم تابحال اسامی مختلفی از جانب رسانه ها و بعضی از روزنامه نگاران مطرح شده از سعید جلیلی تا سیدعباس عراقچی و.... غایب بزرگ این فهرست ها بعضی از کسانی هستند که در طول این سال ها سابقه وزارت در دستگاه دیپلماسی کشور را داشته اند.
بر اساس دیدگاه برخی از کارشناسان سیاست خارجی و امر دیپلماسی، ایران در سالهای پیشِ رو همچون سالهای اخیر در حوزه سیاست و روابط خارجی با چالش های فراوانی روبرو خواهد بود و طبیعتاً وزیر امور خارجه بعدی باید توانایی مقابله با آن چالش ها را داشته باشد، در همین راستا این کارشناسان بر این مورد تاکید دارند که مناسب می باشد که وزیر امور خارجه دولت آتی از اعضای کادر مجرب، کارشناس، با سابقه و برخاسته از «وزارت امور خارجه» باشد و ملاحظات سیاسی و جناحی و حتی حساسیت های برساختهٔ چند سال گذشته نسبت به برخی افراد متخصص و متعهد نباید به هیچ عنوان معیار انتخاب وزیر امور خارجه آتی باشد.
این کارشناسان بر این مورد تاکید دارند که وزیر امور خارجه آتی باید رویکردی عملگرایانه و نه شعاری نسبت به چالش های پیش روی کشور داشته باشد، به دیپلماسی و تنش زدایی اعتقاد داشته باشد و خود با مواضع و نوع نگاه و رفتارش سبب ایجاد تنش و تحمیل هزینه به کشور نباشد، از دیگر سو باید بتواند سیاست خارجی کشور را از میان چرخ دنده های سیاست داخلی خلاص کند؛ چون که بازی ها و مانع تراشی های سیاست داخلی در سالهای اخیر هزینهٔ هنگفتی به سیاست خارجی تحمیل کرده و ایران را از خیلی از فرصت ها محروم ساخته است.
در ارتباط با وزیر خارجه دولت آتی و توانمندی ها و خصوصیت هایی که باید از آن برخوردار باشد، رضا نصری، کارشناس ارشد مسائل بین الملل ضمن تاکید بر اینکه وزیر امور خارجه دولت بعدی باید داری رویکرد «ضد تحریم و طرفدار برجام» باشد به ایسنا اظهار داشت: وزیر امور خارجه بعدی باید توانایی مقابله با برنامه ها و دسیسه های جریان ایران ستیز در آمریکا و اروپا را هم داشته باشد. یعنی باید به خوبی به ظرافت های نظام سیاسی و حقوقی آمریکا و کشورهای غربی تسلط داشته باشد، به سازوکارها و طرح های کنگره و نقش نهادهای مختلف ایالات متحده کاملاً اشراف داشته باشد، لابی ها و بازیگران متنفذ واشنگتن و پایتخت های اروپا را به خوبی بشناسد تا بتواند برای مقابله با هجمه های تبلیغاتی و پروژه ٔ امنیتی سازی - که با روی کار آمدن یک دولت اصولگرا در ایران اساسا تشدید خواهد شد - به درستی از ظرفیت های رسانه های بین المللی، فوروم های جهانی و شبکه های اجتماعی بهره برداری کند.
وی همینطور با تکیه بر اینکه سیاست خارجی دولت بعدی باید بر توسعه و تقویت «قشر متوسط» و احقاق حقوق شهروندی مردم ایران - بخصوص حق برخورداری از استاندارد بالای زندگی - متمرکز شود به این مورد مهم اشاره نمود که نباید سیاست خارجی برای مردم هزینه ایجاد نماید و سبب شود یک شهروند عادی منافع امنیتی و راهبردی کشور را در تضاد با منافع شخصی خود ببیند. در ایران، متاسفانه این تضاد در ذهن خیلی از شهروندان درحال شکل گیری است و فراگیری آن صدمه های امنیتی قابل توجهی به دنبال خواهد داشت.
نصری با اشاره ضمنی به این مورد که وقتی یک کشور می تواند در پیشبرد اهدافش در سیاست خارجی موفق باشد که همراهی افکار عمومی کشورش را هم داشته باشد، اظهار داشت: مخاطب سیاست خارجی نباید فقط یک قشر خاص و مستمعان یک گفتمان و یک ایدئولوژی خاص باشند. به بیان دیگر، دولت بعدی باید تلاش کند با زبانی غیر از زبان «مخاطب ایدئولوژیک» سیاست خارجی اش را برای عموم مردم تشریح و تبیین کندبه عنوان مثال، اساسا استفاده از کلیدواژه های دینی، شعارهای انقلابی و توجیهات ایدئولوژیک برای تبیین چرایی حضور مستشاری ایران در سوریه برای قشری از مردم کافی و جذاب است. اما حقیقت این است که قشر قابل توجهی از مردم هم با این مفاهیم ارتباط برقرار نمی کند و طبیعتاً لزوم و عملگرایی مستتر در بعضی سیاست ها را هم درک نمی کنند. معتقدم لازم است ارتباط میان کارگزاران دولت و مردم بگونه ای باشد که اکثریت قاطع احساس کنند سیاست خارجی کشور صرفا در خدمت تأمین اهداف ایدئولوژیک نیست بلکه مستقیم منافع، حقوق و معیشت آنها را هم در نظر دارد.
اردشیر پشنگ، پژوهشگر روابط بین الملل و سیاست خارجی هم با بیان اینکه که بهتر است فردی بعنوان وزیر امور خارجه انتخاب گردد که دارای مواضع ضد کشورهای خاص و مختلف در سطح منطقه و یا بین الملل نباشد، معتقد است: وابستگی و نزدیکی بیش از حد تیم سیاست خارجی کشور به چین و روسیه همانقدر می تواند سبب کاهش کارآمدی سیاست خارجی و حتی تولید تهدید شود که وابستگی و تعریف همه منافع در ارتباط با کشورهای غربی و بخصوص آمریکا می تواند همین کار را بکند.
این روزنامه نگار در ادامه مصاحبه خود با ایسنا اظهار داشت: در جریان انتخاب وزیر خارجه دولت آتی این انتظار می رود که اولویت با کسانی باشد که دانش آموخته رشته های روابط بین الملل، علوم سیاسی، دیپلماسی، حقوق بین الملل و یا اقتصاد بین الملل باشند. کسانی که به صورت دانشگاهی تحصیلات عالیه و مطالعات عمیق در شاخه های مختلف دانش سیاسی بخصوص در روابط بین الملل و دیپلماسی داشته باشند و دارای آثار قابل اتکای چاپی، سخنرانی های جدی علمی در مجامع معتبر داخلی و خارجی باشند. از دیگر سو نیاز است که کاندیدای وزارت خارجه از بین کسانی انتخاب گردد که دانش زبانی حرفه ای دارند، تسلط به زبان انگلیسی و در کنار آنها زبانهایی نظیر عربی و یا حتی روسی و چینی می تواند یک مزیت دانشی-زبانی محسوب شود.
رضا ذبیحی، دیگر کارشناس مسائل سیاست خارجی هم با بیان اینکه انتخاب وزیر خارجه در مقایسه با سایر وزرای دولت از حساسیت خاصی برخوردار است، چونکه این فرد علاوه بر این که باید از قدرت تعامل در داخل برخوردار باشد، مقامی است که عالی ترین نمایندگان ایران را در تمام کشورهای دنیا انتخاب و هدایت می کند، اعتقاد دارد که در شرایط فعلی بیشتر از هر زمان دیگری لازم است فردی عهده دار مقام وزارت خارجه شود که دارای قدرت اجماع سازی چه در داخل و چه در سطح بین الملل باشد و بتواند این دیدگاه های متعارض را به یکدیگر نزدیک کند.
او همینطور ضمن اشاره به اهمیت فراجناحی بودن وزیر امور خارجه تاکید کرد: داشتن توانایی بالا برای تعامل با تمام گروه ها، نخبگان و جناح های داخلی از خصوصیت های یک وزیر خارجه مناسب می باشد و بنابراین باید وزیر خارجه یک فرد فراجناحی باشد.
کوروش احمدی یکی دیگر از کارشناسان عرصه بین الملل با اعتقاد بر اینکه یکی از علل ضعف ما در سیاست خارجی، عدم شناخت یا شناخت ناقص مقامات ایران از دنیای خارج است، گفت: زندگی نکردن در خارج و ندانستن یک زبان خارجی و عدم استفاده مستقیم از منابع خارجی برای اطلاع از شرایط بین المللی و متکی بودن به ترجمه های دست و پا شکسته و گاها تحریف شده و نداشتن مطالعات عمیق در باره حال و روز جهان همچون علل ضعف ما در شناخت دنیای خارج است، ازاین رو کسی باید وزیر خارجه شود که این ضعف ها را نداشته باشد.
او همینطور در قسمتی دیگر از صحبت های خود با ایسنا اظهار داشت: کسی باید بعنوان وزیر خارجه انتخاب گردد که شناخت عمیق و دقیقی از روابط بین الملل و سیاست و حکومت در دیگر کشورها، بخصوص کشورهای هدف، داشته باشد و همزمان درک علمی و واقع بینانه ای از موقعیت کشور متبوعش در مناسبات منطقه ای و بین المللی داشته باشد. در شرایط ما، یک تکنیسین روابط بین الملل که ضمن اشتغال به کارهای مدیریتی دیگر، مدرکی هم گرفته و تخصصش کار راه اندازی است و هدفش بیشتر حفظ خود و جناح خود در لابیرنت هزار توی سیاست داخلی باشد، نمی تواند کاری در سیاست خارجی از پیش ببرد.
حشمت الله فلاحت پیشه، رئیس پیشین کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس می گوید هم اکنون کشور نیاز مبرم به رویکرد تنش زدایانه دارد، ازاین رو کسی باید در مسند این امور قرار بگیرد که خود سبب ایجاد تنش نشود و به دیپلماسی و تنش زدایی اعتقاد داشته باشد. در مورد حوزه های مختلف سیاست خارجی برنامه ای برای تنش زدایی داشته باشد.
این نماینده پیشین مجلس با اشاره به اینکه متاسفانه گاها در کشور تحت عنوان انقلابی گری خیلی از فرصت ها را از دست داده ایم، اظهار داشت: باید توجه داشت انقلابی گری به معنای ایجاد تنش در روابط با دیگر کشورها نیست.
احتمالا طی چند روز آینده خبرهای دقیق تری در مورد کابینه احتمالی دولت سیزدهم منتشر می شود و مشخص خواهد شد که رایزنی های سید ابراهم رئیسی برای انتخاب رئیس دستگاه دیپلماسی منجر به انتخاب چه کسی با چه گرایش فکری شده است و اینکه فرد انتخاب شده به چه میزان از نگاه کارشناسان و افکار عمومی داری توانمندی ها ی لازم برای پیشبرد امور و حل ابرچالش های پیش روی کشور در حوزه سیاست خارجی همچون مذاکرات هسته ای، نحوه تعامل با غرب، بحران های موجود در منطقه و... است و آیا این انتخاب با عنایت به اثرات و پیامدهایش سبب ایجاد کورسوی امیدی در وضع موجود خواهد شد یا خیر؟
منبع: mahfel110.ir
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب